Adli Kontrol Tedbirleri Nelerdir?

Adli Kontrol Tedbirleri Nelerdir? sorusunu cevaplamadan önce, adli kontrolün hangi genel kavram altında düzenlediğini ve bu genel kavramın tam olarak ne olduğunu açıklamakta fayda vardır.

Adli kontrol tedbiri, koruma tedbirleri kavramının altında düzenlemiş olan, alt tedbirlerden yalnızca bir tanesidir. Adli kontrol tedbiri de bir alt koldur. Adli kontrol tedbirine başvurulmasının altında da koruma tedbiri kararının neden alınabileceğine dair bir amaç yatmaktadır.

Koruma Tedbiri Nedir?

Koruma tedbiri, bir kişi ya da kişiler hakkında yapılan soruşturmada ya da davada, ele alınan konunun geliştiği süreçte, gerçeğin tam olarak sağlanmasına yönelik olarak alınan bir geçici bir tedbir olarak tanımlanabilir.

Koruma tedbiri kararının alınabilmesi sadece bir hakim kararıyla olabiliyor. Hakim haricinde savcı ve polisin de uygulayabildikleri koruma tedbirleri vardır. Ancak, savcı ya da polis tarafından uygulanan koruma tedbirlerinin, gecikmesizin bir hakimin kararıyla uygun bulunması gereklidir.

Koruma tedbiri ile önleyici tedbir farklı kavramlardır. Halk arasında da bu iki kavramın sıklıkla karıştırıldığı bilinen bir durumdur.

Önleyici Tedbir Nedir?

Önleyici tedbirde, bu tedbirin uygulanacağı kişinin üzerinde oluşmuş herhangi bir suç şüphesi yoktur. Buradaki amaç; oluşabilecek bir tehlikenin, tehlike oluşmadan önce ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Önleyici tedbirin, uygulamada; kişiyi durdurma ve kimlik sorma gibi bazı örnekleri mevcuttur.

Buradan çıkaracağımız sonuçlardan bir tanesi de koruma tedbirlerinde, koruma tedbiri uygulanacak kişi üzerinde herhangi bir suç şüphesinin var olduğudur.

Koruma Tedbirleri Nelerdir?

Koruma tedbirleri, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenme alanı bulmuştur. Bunlar;

• Yakalama kararı,
• Gözaltı kararı,
• Tutuklama kararı,
• Adli kontrol kararı,
• Arama kararı,
• Elkoyma kararı,
• İletişimin gözetimi kararı,
• Gizli araştırmacı yapılma kararı,
• Teknik araç ve gereçlerle izleme kararı, gibi koruma tedbirleridir.

Görüldüğü üzere, birçok koruma tedbiri vardır. Adli kontrol tedbiri, sadece bunlardan bir tanesidir.

Adli Kontrol Tedbiri Nedir?

Adli kontrol tedbiri, tutuklama tedbirinin alternatif bir uygulamasıdır. Herhangi bir suç şüphesiyle, devam eden soruşturma esnasında alınabilir bir tedbirdir. Adli kontrol tedbirinin uygulanmasını gerektirecek sebepler, tutuklama tedbirini gerektirecek sebeplerle aynıdır.

Bazı durumlarda tutuklama tedbirinin uygulanması yasaktır. Fakat, tutuklama tedbirinin yasak olduğu bir durumda dahi adli kontrol tedbirinin uygulanmasına karar verilebilir.

Adli Kontrol Tedbirleri Nelerdir?

Adli kontrol tedbiri kararını ancak bir mahkeme hakimi verebilir. Hakim, bu tedbirlerden sadece bir tanesini vermek zorunda değildir. Hakim, bu tedbirlerden bir tanesini verebileceği gibi birkaçını da aynı anda verebilir. Mahkeme hakimi, şüphe altında bulunan kişiye;

• Yurt dışına çıkma yasağı,
• Belirli bir yere belirtilen süre içerisinde başvurma,
• Mesleki ya da eğitim konusunda bir şeyin yapılması,
• Araç kullanmama zorunluluğu,
• Taşıt ehliyetini teslim etme,
• Hastaneye yatma,
• Güvence yatırma ve güvence verme,
• Silah bulundurmama ve taşımama,
• İkamet ettiği konutu terk etmeme,
• Belirlenmiş olan bir yerleşimi terk etmeme,
• Belirlenmiş bazı yerlere gitmemek, gibi zorunlukları ya da yükümlülükleri getirilmesine karar verebilir.

Görüldüğü üzere, mahkeme hakimi tarafından verilebilir adli kontrol tedbiri çeşitleri oldukça fazladır. Hakim, kişiye, her olay ya da duruma göre tedbirlerden hangisinin uygulanacağına karar verebilir.

Hakim tarafından verilen adli kontrol tedbirleri esnasında kişinin geçirmiş olduğu süreler, şayet hakim tarafından hüküm açıklandığında ve hükmün sonucu infazın yerine getirilmesi kararı olursa, verilecek olan ceza süresinden adli kontrolde geçirilmiş olan süreler düşürülmez.

Adli Kontrol Tedbiri Kararını Kim Verebilir?

Adli kontrol tedbiri kararını mahkeme hakimi verebilir. Fakat, bu kararın alınma sürecinde ufak bir nüans farkı da vardır. Adli kontrol tedbiri kararı;

• Soruşturmada, savcının istemi ile sulh ceza hakimi tarafından,
• Davada, mahkeme hakimi tarafından, verilebilir.

Verilen adli kontrol tedbir kararı, belirli aralıklarla yeniden gözden geçirilir.

Adli Kontrol Tedbiri Süreleri

Adli kontrol tedbirinin ne kadar süre ile verileceği suçun ağırlığına göre değişmektedir. Suçun ağırlığı;

• Ağır cezaya girmiyorsa, en çok iki yıldır ve bir yıl uzatılabilir.
• Ağır cezaya giriyorsa, en çok üç yıldır ve üç yıl uzatılabilir.

Görüldüğü üzere, adli kontrol tedbirinin süresi durum ve şartlara göre değişiyor. Eğer suçun şüphelisi bir çocuk ise süreler ikiye bölünerek adli kontrol tedbiri kararı verilir.

Adli Kontrol Tedbirinin Kaldırılması

Adli kontrol tedbiri kararı, bu tedbirin uygulandığı kişinin istemesi üzerine beş gün içinde, hakim tarafından kaldırılabilir.

Adli Kontrol Tedbiri Kararına Uymama

Adli kontrol tedbirinin uygulandığı kişi eğer bu tedbirlere uymazsa, hakim, bu koruma tedbirini tutuklama kararına çevirebilir.

Adli Koruma Tedbiri Nedeniyle Tazminat

Adli koruma tedbirinin, kişi hakkında uygulanması, hukuki olarak temellendirilmeden verilmiş ya da böyle bir kararın verilmesini gerektirecek bir durumun yokluğu halinde verilmiş ise hakkında adli koruma tedbiri uygulanan kişi, maddi ve manevi bütün zararlarına karşılık olarak tazminat davası açabilir. Sonuç olarak, adli koruma tedbirleri tamamen hukuki bir süreçtir.