Biber Gazı Taşımak Yasak mı?

Topluluk yaşamında suçun yaygınlaşması ve suça olan görüşün yeteri kadar olumsuz bir kanı uyandırmıyor oluşu bireylerin tedbirli olmalarına sebebiyet verir. Suçtan ve suçludan korunma amacı ile insanlar kendinde bazı tedbirlere başvurma ihtiyacı hisseder. Özellikle suç oranının yüksek olduğu bölgelerde bireysel silahlanma oranının da yüksek olduğu, adalete inancın ise ters orantılı olarak düştüğü bilimsel olarak gözlemlenebilen bir sosyolojik olgudur.

Bireysel silahlanma kavramı gündeme geldiğinde akla ilk gelen ateşli silahlar olsa da, gerçekleşen olaya göre pek çok başka objelerin silah kavramına karşılık gelebileceği ceza hukuku çerçevesinde ortak görüşe ulaşmıştır. Biber gazı taşımak konusunda da vatandaşlar sıkça bu hususlardaki meraklarını gidermek için araştırmalar yapmaktadır. 

Biber gazı, genellikle bireylerin ani saldırılara karşı kendilerini koruma maksadı ile bulundurdukları, hedef kişide geçici süreli gözde yanma ve nefes darlığı gibi etkiler uyandıran, bir sprey şeklinde tasarlanan ve sıvı püskürtme yöntemi ile hedefe ulaştırılan etkili bir kimyasal türüdür. Küçük ve taşınabilir olması nedeniyle bireysel savunma yöntemi olarak yaygın şekilde tercih edilen biber gazı, tehlike halinde ivedi kullanım amacı gütmektedir. Biber gazının nasıl, hangi koşullarda ve ne sebeple kullanıldığına göre yasal olup olmadığı değişkenlik gösterecektir.

Biber Gazının Kişisel Savunma Aracı Olarak Kullanımı

Biber gazı adı verilen kimyasal, yasal mevzuat dahilinde kolluk kuvvetleri tarafından da kullanılan bir çeşit savunma aracı olarak fonksiyon gösterir. Bu gazın kullanım amacı ve tasarlanış biçimi, saldırıdan çok savunmayı öne alır. Türkiye’de ceza hukuku meşru savunma ve haksız tahrik kavramlarını içermektedir.

Meşru savunma ilkesine göre bir kişi, kendisine ya da bir başkasına yöneltilen kesin bir saldırıyı def etmek amacıyla, saldırıyla orantılı olacak şekilde kendisini savunmuş ise herhangi bir cezayla muhatap edilemez. Haksız tahrikte ise tahrik edilen kişinin işlediği suç içeren eylemlerin cezasında indirim yapılması gündeme gelir. Biber gazının savunma amacıyla kullanılmasının hukuka uygunluğu, bu iki düzenleme çevresinde vuku bulur.

Kendisine yönelmiş mutlak bir saldırıyı önleme amacı ile biber gazı kullanan kişi, orantılılık ölçüsü de göz önüne alınarak hukuka uygun bir eylem gerçekleştirmiş olur. Örneğin kendinden çok daha güçlü birinin saldırısı karşısında, saldırıdan kurtulmak ve kendini savunmak amaçları ile biber gazı kullanan kişinin cezai yaptırımla karşı karşıya kalmayacağı söylenebilir.

Ancak kişinin saldırı amacı ile ya da ortada bulunan tehlike ile orantısız şekilde ilgili maddeyi kullanması biber gazı cezası hususunda sorun teşkil eder. Hukuki anlamda esas olan, biber gazının kullanımından kaçınılması ve ancak zorunlu hallerde savunma amaçlı olarak kullanılmasıdır. 

Biber Gazı Taşımanın Yasal Durumu

Biber gazının ve biber gazı taşımanın cezası konularının sıkça yasal tartışmalara konu olduğu görülür. Bu noktada belirli şartlar altında biber gazının taşınması ve hatta kendini koruma amacıyla kullanılmasının yasal olduğu, hukuka aykırı bir durum teşkil etmeyeceği söylenebilir. Biber gazının çeşitli koşullar ve durumlarda farklı sonuçlar doğuran bir varlığı mevcuttur. Durumlara, zamana ve içinde bulunulan mekana göre değişkenlik gösteren sonuçlar örneklenmelidir.

Okul, hastane gibi kamu kuruluşlarında biber gazı bulundurmanın yasal herhangi bir zemini yoktur. Doğrudan kolluk koruması ile korunan, sürekli güvenlik önlemleri olan, giriş ve çıkışlarında bireylerin üstlerinin arandığı, bazı kişilerin hiçbir şekilde içeri alınmadığı bu türden kurumlara biber gazı gibi tehlikeli bir madde taşınarak girilmesi mümkün değildir.

Biber gazı gibi zarar verici araçların bu kurumlara sokulmasının ciddi cezai yaptırımları olabileceği gibi öğrencilerin disiplin soruşturmalarına konu olmaları da gündeme gelebilir. Kamuya açık alanlarda ise çantada veya kişinin üzerinde belirli yerlerde biber gazı bulundurması başlı başına hukuka aykırılık teşkil etmez. Biber gazının kullanımı halinde ise olayın gerçekleşme biçimi hukuki sorumluluğun incelenmesi açısından önem teşkil eder.

Biber gazının bir silah olarak nitelendirilebileceği hususundaki tartışmalara Yargıtay, emsal teşkil eden önemli bir içtihat ile müdahil olmuştur. Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin 2013 / 6627 Karar sayılı ilamında “Sanığın suçta kullanmış olduğu biber gazının 5237 sayılı TCK’nin 6. maddesi uyarınca silah niteliğinde olduğu gözetilerek sanığa TCK’nin 86/3-e maddesinin uygulanması gerektiği…” belirtilmiş ve biber gazı silah olarak nitelendirilmiştir. Gerçekten de karşı taraftan kendini koruma amacı ile değil de karşı tarafa zarar verme amacı güdüldüğünde, biber gazının yasal durumunu bir silah olarak belirtmek mümkündür.

Silahın tanımı bir başkasına zarar vermek için kullanılan her türlü cisimi içerisine alır. Bu hususlar dahilinde biber gazı ile meşru müdafaanın bir arada olmadığı hukuki vakalarda kastın karşı taraftan korunmak olmayışı, gerçekleştirilen eylemin silahla yaralama olarak nitelendirilebilmesine olanak tanır. 

Biber Gazı Taşımanın Suç Oluşturduğu Durumlar

Biber gazı taşımak Türk Ceza Kanunu’nda yer alan birden fazla suça ilişkin bir unsur oluşturabilmektedir. Bunlardan ilki, biber gazının bir silah olarak kullanılması ile bir başkasının vücut bütünlüğüne karşı suç işlenmesidir.

Örneğin herhangi bir savunma saiki güdülmeksizin bir insanın yüzüne biber gazı sıkılması, bu eylemin neticesi olarak kişinin yaralanması silahla yaralama suçunu oluşturur. Öyle ki, gaz ile muhatap olan kişinin başka tıbbi komplikasyonlar sonucu vefat ettiği durumlar dahi olabilmektedir. Bu durumda neticesi sebebiyle ağırlaşmış silahlı yaralama suçundan dahi bahsedilmesi gündeme gelir. 

Biber gazı taşımanın suç olarak nitelendirilebileceği bir başka durum da Türk Ceza Kanunu’nda yer alan silahla tehdit durumudur. İlgili kanunun 106. maddesinde yer alan “Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklindeki hüküm uyarınca bir başkasını tehdit etmeye yarayan her türlü varlık silah tanımının içerisine girer. Bu silah, bir plastik tabanca olabileceği gibi biber gazı da olabilir. Tüm bunlarla beraber biber gazını yasal olarak taşıyan kolluk görevlileri, zorunlu olmadıkça ve savunma maksadı gütmedikçe kontrolsüz biçimde biber gazı kullanamazlar.

Biber Gazı Taşımanın Şartları ve Kısıtlamaları

Biber gazı taşımanın yasal anlamda herhangi bir kısıtlamaya tabi tutulmadığı belirtilmiştir. Bununla birlikte biber gazının havaalanı, toplu ulaşım araçları, hastaneler, okullar, kamu kurum ve kuruluşları ile adliyelerde vatandaşlar tarafından bulundurmaları güvenlik gerekçesi ile kısıtlanabilmektedir. Otomobilde veya çantada biber gazı taşınmasına herhangi bir engel olmasa dahi gerekli kontrollerde bu hususun bildirilmesi, kısıtlı alanlara girişlerde gazın teslim edilmesi ve cezai yaptırımı gerektirecek davranışlardan kaçınılması gereklidir. Biber gazı taşıma şartlarının başında kişinin akli dengesinin yerinde olması ve ayırt etme gücünü haiz bulunması gelir.

Zihinsel anlamda sağlıklı durumda olmayan kişilerin başkalarına zarar verebilecek gücü bulunan biber gazını taşımaları mümkün değildir. Ayrıca açıkça belirtildiği üzere ilgili ürün, yalnızca savunma maksadı ile ve tehdit oluşturacak şekilde görünür olmayan yerlerde saklanmalıdır. Bireylerin kendilerini koruma içgüdüsü ile başvurdukları bazı yöntemler, başlarına çeşitli sıkıntıların açılması ile sonuçlanabilir. Bu bağlamda bir hareket gerçekleştirmeden önce hukuki sonuçlarını anlamak ve yardım almak amacı ile deneyimli hukukçulara danışılmalıdır. Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, uzman kadrosu ile hukuki danışmanlık hizmeti sunmayı sürdürmektedir.