Cebri İcra Nedir?

Cebri icra nedir? Oldukça merak konusudur, insanlar ne olduğunu ve nasıl yapıldığını öğrenmek istiyor. Sözlük anlamı, zor kullanılma ile yerine getirmeyi ifade eder. Borçlu olan kişilerin borcunu ödememesi halinde ve hukuki unsurların olmasıyla devlet iradesi ile borcun tahsili anlamına geliyor.

Kanunlarla tam olarak yasal şekilde cebri icra yolu ile işlem gerçekleşir. Hukukun bireylere tanımış olduğu haklara riayet edilmesi, saygı duyulması önemlidir. Ama bu durum toplumda herkes tarafından gerçekleşemiyor. Bu durumda toplumsal düzenin ve barışın sağlanabilmesi için yine hukukun bireylere tanımış olduğu müeyyidelere başvurulur. Bir hakkın ihlal ya da inkâr edilmesi iddiasındaki kişinin yapması gereken kural, iki adımdan oluşuyor.

İlk adım, mahkeme aşaması olarak karşımıza çıkar. Kişinin talebiyle hakkın varlığı ve aynı zamanda ihlal veyahut inkâr edildiğini tespit ederek giderilmesinin istenmesi gerektiği aşamadır. Mahkeme böylelikle bir tespitte bulunsa da hükmün gereği yerine getirilmezse Devletin icra organlarına başvurma hakkı da ikinci aşamasını oluşturuyor.

Cebri İcra Nedir & Nasıl Yapılır?

Kelime itibariyle zorla yerine getirilme anlamını ifade eder. Hatırlatmakta fayda var ki kanun koyucu bazı durumlarda dava açarak hüküm elde etmeden direkt cebri icra organlarına başvurulmasına yönelik düzenlenmiştir. İcra iflas hukuku konusunda hükmün gereğinin yerine getirilme aşaması da devreye girer.

Cebri İcra Türleri

Özellikle de Türk Hukuku üzerinden baktığımız vakit 2 farklı cebri icra çeşidinin ön plana çıktığını görüyoruz. Bunlar:

• Cüz-i icra,
• Külli icra şeklindedir.

Cebri İcra

Cebri icrayı, basit bir ifade ile anlatmak gerekirse zorla uygulanma durumudur. Hukukta borcu bulunan kişilerin borcunun ödenmemesi ve mahkemenin belirlediği hükme uyum gösterilmemesi sebebiyle, devletin borcu zorla alması işlemi anlamına gelir.

Külli İcra

Külli icra, iflas davası ve takip edenlerinden oluşuyor. Cebri icra türleri içerisinden bir diğeridir. İflas takibi tek bir alacaklı aracılığıyla başlatılsa da iflasın açılmasıyla borçlunun bütün alacaklıları tasfiyeye katılımı sağlanır. Ayrıca borçlu olan kişinin malvarlığı külli (bütün) şekilde tasfiye ediliyor. İflas olması için borçlu kişinin tacir, tacir sayılmış, tacir gibi mesul olan kişilerden olması önemlidir. Cüzi icranın konusu sadece özel hukuktan kaynaklı alacakları kapsar.

Cebri Hukuk İlkeleri

Cebri hukuk ilkeleri oldukça önemlidir. Bu ilkeleri bilmek gerekir. Cebri icra hukukuna hâkim olan ilkeleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Tasarruf İlkesi,
• Taraflarca Getirilme İlkesi.
• Takibin İcra Organlarınca Yürütülme İlkesi,
• Doğrudanlık İlkesi,
• Takip Ekonomisi İlkesi,
• Alenilik İlkesi,
• Yazılılık-Sözlülük İlkesi,
• Kanunilik İlkesi,
• Paraya Çevirme İlkesi,
• Cebri İcra Yollarının Sınırlı ve Belirli Olma İlkesi,
• Cebri İcra Tedbirlerinin Sınırlı ve Belirli Olma İlkesi,
• Şekle Sıkı Bağlılık İlkesi’dir.

Kanunumuzda İcra ve İflas Hukuku ile borçlunun borcu ödenmemesi durumunda hapis cezasına hükmedilir. Hapis cezasının bulunmuyor olması, icra ve iflas hukuku açısından hiçbir yaptırımın uygulanmaması anlamına gelmeyerek icra ve iflas hukuku kapsamında hukuki bir konu ile gereken işlemlerle sağlıklı bir süreç yürütülür.

Kanunilik

Kanunsuz suç ve ceza yoktur, diğer bir ifade ile suçta ve cezada kanunilik ilkesi, devletin ceza verme yetkisini sınırsız ve keyfi bir şekilde kullanmasının önüne geçerek, bireye devlet müdahalesine karşı güvence verir. Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi gereğince, kimse kanunun açık bir şekilde suç saymadığı bir fiilden ötürü cezalandırılamaz; kimseye bir fiil için kanun içinde gösterilen ceza haricinde bir ceza ile ya da kanunda olan cezadan daha ağır bir cezayla cezalandırılamaz.

Paraya Çevrilme İlkesi

İlamsız icra yolu ile takipte alacaklı, sadece borçlunun borca yeterli malvarlığın paraya çevrilmesi suretiyle tatmin edilir. Farklı bir ifadeyle kuralda, borçlunun haczedilmiş olan malvarlığının alacaklıya verilmesi sebebiyle alacaklının tatmin edilmesi imkânsızdır. Bu duruma ‘paraya çevrilme ilkesi denilir.

Cebri İcra Yollarının Sınırlı Ve Belirli Olması

Kanunilik ilkesinin yansımasını ifade eden cebri icra yollarının sınırlı ve belirli olması ilkesi ile zor kullanılmayı gerektirmekte olan icra hukukunun alacaklının istenildiği gibi hareket ederek icra organlarının yerine geçmesi devlet tarafından engellenmiştir.

Alacaklının hukuki yararı oldukça alacaklı niteliğine uygun şekilde takip yollarına başvurur. Fakat alacaklının başvuracağı takip yolları kanunla sınırlı halde ve takip edilecek yol yine kanun kapsamında ayarlanmıştır.

Şekle Sıkı Bağlılık

İcra takiplerinde gerçekleştirilen bütün işlemler tutanağa bağlıdır. Aynı şekilde takibin her aşamasında olan işlemler, belirli formlar ve örnekler ile yürütülür. İcra İflas Kanunu Yönetmeliği ise icra ve iflas hukukunda kullanılmakta olan bütün formlar için düzenlemeye yer verilmiştir. Yani her takip başında alacaklıdan alacağına uygun olarak takip talebi doldurularak bu aşama sonunda ise icra müdürlüğünce takip türü hususunda ödeme emri, icra emri ya da tahliye emri düzenlenir.

Para Alacakları İle Diğer Alacakların Ayrılması

Cebri icra hukukunda kural şeklinde para ve teminat alacaklarından ötürü ilamsız icra yoluna başvurulur. Fakat para haricindeki hak ve alacaklar için kesinlikle ilamlı icra yoluna başvurulması gerekiyor.

Öncelik – Rüçhan İlkesi

AB hukukunun ilkelerinden birisi olan öncelik ilkesi, bütünleşmenin en başında meydana gelen bir ilkedir. Kelimenin üstünlük ve öncelik olarak kullanılması yalnızca bir kelime farklılığından kaynaklanmaz, AB hukuku ile ulusal hukuk arasındaki ilişkin niteliği de gösterir.

Hangi Mal Varlıklarına Cebri İcra Yapılır?

Kuralda çoğu mal varlığı haczi kabildir yani mümkündür. İlgili kanun maddesinde belirtilen mallar ve haklar dışında her nevi değer bulunduran mal haciz edilir.

Cebri İcra Ödenmezse Ne Olur?

Hakkınızda açılmış olan icra dosyasının kesinleşmesi halinde, icra borcu ödenmezse ilgili icra dairesi malvarlığınıza haciz oluşturur, icra dosyası kapsamında yer alan borçlarınızın tahsili amacı ile satışı gerçekleştirilir.