Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Evlilik, ailenin yapı taşı olarak tarih boyunca insanların birbirleri ile kurdukları hukuki, sosyal, ekonomik ve manevi bir ilişkidir. İnsanlar, birlikte yaşamayı esas alarak ve birbirlerine karşı bazı yükümlülükleri yerine getirmeyi kabul ederek evlenir. Evlilik, evlenen kişilerin hukuki ve medeni durumlarını doğrudan etkileyen önemli bir değişikliktir. Evli bireyler eşlerine karşı sadakat, bakım, saygı, geçim gibi borçları doğal olarak üstlendikleri gibi birbirlerinin yaşamını kolaylaştıracak şekilde hayatlarını idame ettirmek zorundadır.

Evlilik birliğinin kurulması gibi evliliğin sona ermesi de oldukça yaygındır. Gaiplik, ölüm, evliliğin feshi, cinsiyet değişimi gibi boşanma da evliliğin sona erdirilmesi yollarından biridir. Hukuki bir ilam sonucu tarafların evliliklerinin sona ermesine karar verilmesine boşanma denir. Toplumsal değişimler ve modernleşmenin sosyolojik etkileri, boşanma oranlarındaki artışı beraberinde getirmiştir.

Evlilik birliğinin boşanma yolu ile sona ermesinde tarafların irade ve niyetlerinin büyük önemi bulunur. Her iki tarafın da boşanmayı istediği, boşanmanın ardından mal paylaşımı, nafaka ve çocuk velayeti gibi hususları anlaşarak kararlaştırabildikleri durumlarda anlaşmalı boşanma türü gündeme gelir. Anlaşmalı boşanmada evli çift, boşanma iradelerini birlikte ortaya koyarlar ve oluşturacakları bir protokol ile evliliğin sonlanmasının ardından yapılacak paylaşımları ve verilecek kararları anlaşma yolu ile belirlerler. Fakat takdir edilecektir ki bir evliliğin sona ermesi için gerçekleşmesi gereken anlaşmazlıklar, çoğu zaman tarafların ortak bir iradeyi ortaya koymalarını da önlemektedir. Bu türden boşanma davalarına ise çekişmeli boşanma davası adı verilir.

Çekişmeli Boşanma Nedir?

Çekişmeli boşanma, tarafların boşanma iradesi ve boşanmanın doğuracağı sonuçlar üzerine ortak bir noktada buluşamamaları ve bu hususların karara bağlanması adına mahkemelere başvurdukları boşanma davası türü için kullanılan bir hukuki tabir olarak gündeme gelir. Örneğin taraflardan biri boşanmayı istiyor diğeri istemiyor ise ya da taraflar ortak olarak boşanmaya karar vermiş fakat maddi sonuçlar konusunda anlaşmaları mümkün olmamış ise çekişmeli boşanma gündeme gelir. Boşanmaya ilişkin hukuki düzenlemeler, temelini 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’ndan alır. İlgili kanunun 161 – 165. maddeleri arasında boşanma sebepleri düzenlenmiştir. Çekişmeli boşanma davalarının konusunu oluşturan yasal boşanma sebepleri şu şekilde özetlenebilir:

• Zina (Aldatma) – (TMK m.161)
• Hayata kast etme, kötü davranma veya onur kırıcı hareketler (TMK m.162)
• Suç işlenmesi ya da haysiyetsiz bir hayat sürülmesi (TMK m.163)
• Terk (TMK m.164)
• Akıl hastalığı (TMK m.165)
• Evlilik birliğinin temelden sarsılması (TMK m.166

Çekişmeli Boşanma Davası Nedir?

Çekişmeli boşanma davalarında taraflardan biri boşanma davası açma hakkını kullanırken yasada yer alan boşanma sebeplerinden en az birinin varlığı hususunda mahkemeyi bilgilendirerek hukuki talebinin yasal dayanağını bildirir. Bununla birlikte boşanma davasında ilk olarak davacı taraf, boşanma nedeninin yanı sıra bu nedene ilişkin her türlü delilini bizzat mahkemeye sunmalı; ya da bu delillerin mahkeme tarafından nasıl ve hangi şekilde elde edilebileceğini açıkça bildirmelidir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yer alan usuli kurallar göz önüne alındığında dava açılırken bildirilen talepler ve deliller, tarafları yargılama süresi boyunca bağlayıcıdır.

Bu sebeple dava açılış süreci titizlikle yürütülmeli, süreler doğru takip edilmeli, mahkemeye talepler ve istemler somut delillerle, hukuki bir dille ispatlanmalı, ileri sürülen vakıalar doğru ve açık şekilde anlatılmalıdır. Boşanma davalarında tarafların en sık düştükleri hataların başında hukuki uyuşmazlığın yanında bireysel yaşanmışlıkların hırsı ile hareket etmeleridir. Mahkemenin işine yaramayacak bilgilerden, dedikodulardan, soyut iddialardan kaçınılması neticede çıkacak kanaatin pozitif olması açısından oldukça önemlidir.

Çekişmeli boşanma davası aşamaları ilk olarak dilekçeler teatisi olarak adlandırılan aşama ile başlar. Bu aşamada davacı taraf dava dilekçesini dosyaya sunar, gerekli harçları yatırır ve dava tevzi edilir. Bunun ardından dava dilekçesi, ekleri ve mahkemenin ilgili yazıları davalı eşe tebliğ edilir. Tebligatın ardından davalının cevap verme süresi başlar. Cevap süresi içerisinde davalı tarafça dosyaya davacının iddialarına yönelik cevapları, delilleri ve hukuki dayanakları içeren bir cevap dilekçesi sunulmalıdır. Cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçelerinin de sunulması ile dilekçeler aşaması tamamlanır ve duruşmalar başlar.

İlk olarak mahkeme tarafından ön inceleme duruşması gerçekleştirilir ve taraflara mazeretsiz olarak ön inceleme duruşmasına katılınmaması halindeki sorumlulukları ihtar edilir. Ön incelemede ilk itirazlar göz önüne alınır ve usuli inceleme tamamlanır. Ardından tahkikata geçilir ve esas incelemesi başlar. Mahkeme tarafından dosyanın mahiyeti, uyuşmazlığın niteliği ve eşlerin durumuna göre bir takım işlemler yapılmasına ya da yaptırılmasına karar verilebilir.

Bilirkişi raporu aldırılması gündeme gelebileceği gibi mahkeme tarafından keşfe karar verilebilir, çocuk için ilgili araştırma raporları istenebilir, sosyo ekonomik durum tespiti yaptırılabilir. Taleple bağlılık ilkesi gereğince mahkeme tarafından tarafların talebi dışında işlemler gerçekleştirilmeyecektir. Tüm bu süreçlerin sonunda mahkeme davaya ilişkin kanaatini boşanma kararı ile ya da davanın reddedilmesi ile açıklar. Yargılamanın ardından üst mahkemelere itirazlar bildirilebilir. Boşanma kararları kesinleşmesi ile birlikte hüküm ifade eder.

Çekişmeli Boşanma Davası Nerede Açılır?

Çekişmeli boşanma davaları kural olarak aile mahkemelerinde ikame edilen davalardandır. Aile mahkemesi olmayan yargı çevrelerinde ikame edilecek boşanma davalarına bakma görevi, aile mahkemesi sıfatı ile asliye hukuk mahkemelerine aittir. Boşanma davalarında yetkili mahkeme, çiftler ayrı yaşıyorlar ise taraflardan birinin bulunduğu yer mahkemeleri ya da çiftlerin son 6 ayda birlikte ikamet ettikleri son yer mahkemesidir. Yetki ve görev usule ilişkin kurallardan olup dikkatli ve detaylı şekilde inceleme yapılmalı, davanın usulden reddedilmesinin önüne geçilmesi adına doğru mahkemede dava ikame edilmelidir.

Çekişmeli Boşanma Davasında Yargılama Usulü Nasıl Olur?

Çekişmeli boşanma davaları, yazılı yargılama usulüne tabi olarak görülür. Yazılı yargılama usulü, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenmiş bir yargılama biçimidir. Bu yargılama çeşidinde dava dilekçesi ile dava ikame edilir, cevap dilekçesinin ardından diğer yargılama biçimlerinden farklı olarak davacı tarafa cevaba cevap dilekçesi sunma süresi verilir. Bu dilekçenin sunulması ile son olarak davalı tarafa ikinci cevap dilekçesi hazırlamak için hak doğar. Dilekçeler aşamasının sonlanması ile birlikte ön inceleme duruşması için gün verilir ve ilk itirazların incelenmesi, davanın mahiyetinin anlaşılması amacıyla ön inceleme duruşması gerçekleştirilir. Bunun ardından tahkikata geçilir ve esasa ilişkin inceleme yapılması amacıyla mahkeme işlemleri başlatılır ve duruşmalar gerçekleştirilir. Sürelerin ve usul kurallarının sıkı sıkıya takip edilmesini gerektiren yazılı yargılama usulü boşanma davalarında da uygulama alanı bulur.

Çekişmeli Boşanma Davasının Maliyeti Nedir?

Çekişmeli boşanma davalarında yargılama giderleri ilk olarak davacı tarafından dosyaya yatırılır. Bu masraflar her olaya göre değişkenlik gösterebilecek olsa dahi ortalama olarak 2025 yılında 4.000,00 TL’ye tekabül etmektedir. Bununla birlikte yargılama esnasında bilirkişi raporu alınması, keşif işlemi gerçekleştirilmesi, tercüman gereksinimi, tanıklık ücreti ödenmesi gibi ek masraf kalemleri ortaya çıkacaktır. Yapılan yargılama giderleri, davanın sonunda haksız olduğuna hükmedilen tarafın üzerine bırakılır.

Boşanma süreci, eşler üzerinde maddi manevi zorluklar doğurduğu gibi hukuki pek çok kuralın takip edilmesini de gerektirir. Hali hazırda zor bir süreçten geçen boşanma aşamasındaki bireylerin bu esnada hata yapmaya daha yatkın olacakları takdir edilir. Bu sebeple boşanma davalarında avukat yardımı alınması son derece önem arz etmektedir. Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, boşanma hukuku alanında engin tecrübeleri ile müvekkillerine hizmet etmektedir.