Denetimli Serbestlik Nedir?

Denetimli serbestlik hükümlülerin cezaevinde belli bir süre geçirdikten sonra çeşitli şartları karşılamaları durumunda salıverilerek cezalarının geri kalan kısmını normal hayatta geçirmeleridir. Bu uygulamanın amacı cezaevinde kalan hükümlülerin cezaevlerinde de ceza işlemelerine engel olmak olarak nitelendirilebilir.

Bu amaçla hükümlüler cezaevlerinde suç işlememeye dikkat ederek denetimli serbestlik şartından yararlanmaya çalışırlar.

Denetimli Serbestlik Şartları Nelerdir?

Hükümlünün bu uygulamadan faydalanması için cezasının açık ceza infaz kurumlarında infaz edilmesi ya da açık ceza infaz kurumunda infaza hükmedilmesine karşın kendisi dışında elinde olmayan nedenlerden sebep kapalı ceza infaz kurumlarında kalmaya devam etmesi halinde bu koşul gerçekleşmiş olacak.

Hükümlünün açık ceza infaz kurumlarında kaldığı zamanın, iyi halli olarak geçmesi gerekir. Buna karar verecek olan mevki Ceza İnfaz Kurumunca kurulan idare ve gözlem kurulu olarak bilinir. Şartlı salıverilme uygulamasında şahsın iyi halinin saptanması yapılmayıp, hükümlünün disiplin cezasının olmayışı hükümlünün iyi durumu hakkında karine oluşacaktır.

Bununla beraber hükümlünün talebi de önemlidir. Hükümlünün bu uygulamadan yararlanması için kendisinin avukatı aracılığı ile bu uygulamaya başvurması gereklidir. Bu nedenle bu durumun otomatik olarak gerçekleşmeyeceği kişinin talebi üzerine olacağının bilinmesi gerekiyor.

30.03.2022 Tarihinden Önce İşlenen Suçlarda Denetimli Serbestlik

Yeni af yasası ile beraber denetimli serbestlik hakkında çeşitli hükümlerde de değişiklik yapıldı. Yapılan bu değişikliklerin incelenmesi ve bu uygulamadan faydalanmak isteyen hükümlülerin bu değişikliklere dikkat etmesi gerekiyor. Burada bu değişiklikleri açıklayarak yeni değişikliklerin nelere yol açtığı konusunu irdeleyeceğiz.

Buna göre çeşitli istisnai suçlar haricinde 2/3’lük ceza infaz oranı 1/2 ‘ye indirilmiştir. Ancak bu durum her suç için geçerli değildir. Çeşitli suçlar için eski kanun yürürlükte olmaya devam edecektir. Denetim süresinin 1 seneden 3 seneye çıkarılması da kanunun getirdiği yenilikler arasında yer alıyor.

Kanunda istisnai olarak tutulan suçlarda bazıları şu şekilde;

• Kasten öldürme suçları
• Neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış yaralama suçları
• Eziyet ya da işkence suçları
• Uyuşturucu madde satımı ile ilgili suçlar
• Devlet güvenliğine karşı işlenen suçlar
• Terörle Mücadele Kanunu kapsamında işlenen suçlar
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar

Bu gibi suçlarda kanunda değişiklik yapılan süre eski kanundaki gibi kalıyor. Yani bu suçlardan 1/2 oranında denetimli serbestlikten faydalanmak mümkün değildir. Bu suçları inceleyen kişilerin bu duruma dikkat etmeleri gerekir.

3 Yıllık Denetim Süresi Kapsamında Olmayan Suçlar

Kanunda değişiklik kapsamında yapılan 3 yıllık denetim süresi bazı suçlar için geçerli değildir. Bu durum 30 Nisan 2020 tarihinden önce işlenen suçlar için geçerlidir. Bu tarihten önce işlenen suçlar için yeni yasadan yararlanmak mümkün değil.

Bu suçlular 1/2 infaz oranı ya da 3 yıllık denetimli serbestlik gibi durumlardan yararlanamazlar. Bu nedenle denetimli serbestlik uygulamasından yararlanmak isteyen hükümlüler bu gibi durumlara dikkat etmesi gerekir. Aksi taktirde başvuruları sonuçsuz kalacaktır.

0-6 Yaş Grubunda Çocuğu Olan Kadın Hükümlüler

Bu yaş aralığında bir ya da daha fazla çocuğu olan kadın hükümlüler için daha değişik yöntemlerle denetimli serbestlik uygulanır. 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan anne, denetimli serbestlik kanunu uygulamasından şartlı salıverilmesine 2 sene süre kalarak faydalanabiliyor.

Fakat çocuğun 0-6 yaş aralığında olup olmadığının tespiti saptanması amacı ile annenin cezaevine geldiği tarih değil, denetimli serbestlik kanununa başvuru zamanı, yani şartlı salıverilmeye 2 seneden az zamanın kaldığı tarih esas alınır. Başvuru tarihinden sonra çocuk 6 yaşını geçmiş ise, anne uygulamadan faydalanamaz. Bu nedenle başvuru tarihi değil çocuğun kendi yaşı esas alınır.

Ağır Bir Hastalık

Ağır engellilik, hastalık ya da yaşlanma durumu, Adlî Tıp Kurumundan alınan ya da Adalet Bakanlığınca belirtilen tam teşekküllü sağlık kuruluşlarının sağlık kurullarınca düzenlenip Adlî Tıp Kurumunca tasdiklenen bir raporla belgelendirilmesi gerekiyor.

Engellilik Veya Kocama Nedeniyle Hayatlarını Yalnız İdame Ettiremeyen Hükümler

Maruz kalınan ağır hastalık, engellilik ya da yaşlanma sebebi ile hayatlarını tek başına idame ettirmesi olanaklı olmayan ve şartlı salıverilmesine üç sene ya da daha az süre kalan hükümlü şahıslar, diğer şartları da taşımaları durumunda bu uygulamadan yararlanabilirler.

Denetimli Serbestlik Süresindeki Yükümlülükler Nelerdir?

Denetimli serbestlik süresi boyunca hükümlünün uyması gereken çeşitli kurallar vardır. Bu nedenle bu uygulamaya denetimli serbestlik denir. Bu süre boyunca bu kurallara uyduğu sürece denetimli serbestlik durumu devam eder. Ancak bu durumu uyulmayan bir hareket yapıldığı zaman şahıs yeniden cezaevinde infaz edilmeye devam eder.

Hükümlü olan şahıs henüz cezaevine girmemiş durumdaysa, cezanın süresi ne olursa olsun denetimli serbestlik kanunundan faydalanması olası değildir. Cezası ne olursa olsun her hükümlü şahıs, “iyi halli” olup olmadığının saptanması amacı ile cezaevine girmek zorunda kalır.

Hükümlü şahıs, kapalı cezaevine girip açık cezaevine geçince sonra İdare ve Gözlem Kurulunca hükümlünün “iyi halli” olduğuna göre bir değerlendirme raporu yapıldığı zaman, hükümlü denetimli serbestlik tedbiri uygulanıp tahliye edilebilir.

Denetimli serbestlik kanunu, cezaevinde bulunan her hükümlünün doğrudan faydalanabileceği bir kanun değildir. Denetimli serbestlik uygulama şartları suçun kalitesine, cezanın süresine ve hükümlü şahısın kişiliğine göre değişkenlik gösterir. Hükümlü kişinin mahkum olduğu ceza kararı miktarının birden çok olması sebebi ile karmaşık bir infaz uygulaması meydana gelebiliyor. Bu gibi durumda, hükümlü kişinin hukuki durumunun kesinlikle bir ceza avukatı ile mütalaa edilmesi gerekiyor.

Bu gibi durumlara hükümlülerin dikkat etmesi gerekiyor. Bu gibi durumları hükümlüler avukatları ile konuşarak daha fazla bilgi alabilir ve süreç hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilir. Denetimli serbestlik yasasından yararlanma ve serbest olduğu süre boyunca yapacakları konusunda bilgi sahibi olmalıdır.