HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması)

Hagb hukuk bilgisi olan veya olmayan herkesin neredeyse duyduğu bir kavram haline gelmiştir. Bazı davalarda verilen kararların hukuk ve ceza alan kişi üzerinde etki doğuran sonuçları olmayabilir. Sanık hakkında karar verilen cezanın açıklanmasının ileri bir zamana ertelenmesi anlamında açıklanabilir.

Sanığın cezasını ortadan kaldırmak ve davanın düşmesini sağlamak için davanın bireyselleşmesi adına alınan bir karardır. Genel anlamda sanığın bu hatayı bir daha yapmamasını sağlayarak ceza almaması amaçlamaktır. Yeniden bir şans vermek olarak da değerlendirmek mümkündür. Ceza bir yaptırım doğurmayacağından mahkeme verdiği cezayı ilan etmeyip, açıklama kısmını yasal sürece yaymış olur.

Mahkemeden HAGB Çıkması

Görülen bir davadan sonra kararın HAGB olması durumunda bunun ne olduğunu merak edenler olabilir. Bu sonucun hayatı etkileyecek şekilde bir sonucu olup olmadığı da bilinmesi gereken detaylar arasında bulunur.

Kararla birlikte:

• Herhangi bir siyasi engel oluşmaz,
• Özel yaşamla ilgili kısıtlama olmaz,
• Medeni anlamda bir kısıtlama da eklenmez.

Bir başka anlamda suç işleyen kişinin hayatına ceza kanunlarının etki etmesini engelleyerek, bir süreliğine yeni bir şans daha sunulmuştur. Askıya alınan hükmün başka suçlar sonucunda yeniden ilan edilmesi yoluna da gidilir.

HABG Kararı Verilebilen Suçlar

Her sanık ve her suç için bu kararın verilmesi mümkün değildir. Aksi durumda yaptırım gerektiren suçluların ceza alması engellenerek toplum düzeninin bozulması sorunu ile karşı karşıya kalınabilir. Terör suçlarında böyle bir uygulama olmasının sonuçlarını düşünmek bile uygulamanın neden kısıtlı olması gerektiği konusunda gereken cevabı sunacaktır.

Uygulanan suçlar arasında:

• Karşılıksız çek keşide işlemi yapmak,
• Kirliliğe sebep olmak,
• Tazyik durumu oluşturan suçlardan birini işlemiş olmak bulunur.

Bunların genel anlamda yeniden şans verme konusunda kullanılır olması ağır yaptırım gerektirmeyen suçlarda uygulanmasından kaynaklanır. Nafaka ödemeyen birisi için kullanılabilen bir sonuç olması bunu kolaylıkla ortaya koyar.

Hapis Cezalarında HAGB Koşulları

Bahsedilen suçlar kadar hapis cezası alınmasını gerekli kılan durumlar da bulunur. Mahkeme görüldükten ve hapis cezası alınmasına karar verildikten sonra HAGB kararına dönüştürülmesi yoluna gidilir. HAGB oluşabilmesi için karar verilen cezanın 2 yıldan az olması şartı atlanmamalıdır. 18 yaşından küçük olanlar için de aynı şartın bulunduğu bilinmelidir. Suçun ne olduğuna bağlı kalmaksızın kararı veren kişinin uygun görmesi halinde süreye bağlı şekilde HAGB verilmesi sağlanabilir.

Adli Para Cezasında HAGB

Adli para cezası verilmesi konusunda söz konusu olan kararın verilmesi adına bazı detaylara dikkat edilmesi gerekir. Suçun ne olduğuna bakılmaksızın kararın ne olduğuna bağlı şekilde HAGB oluşup oluşmadığına bakılır. Uygulanabilmesi için cezanın doğrudan adli para cezası olarak verilmiş olması koşulu aranır. Hakaret suçundan 2 yıl hapis cezası alan birinin cezası para cezasına çevrilebilir. Bunun anlamı uygun görüldüğünde HAGB’ye dönüştürülebileceğidir. Ama hapis cezasının adli para cezasına direkt dönüştürülmüş bulunması HAGB uygulanmasının mümkün olmadığını gösterir.

HAGB Alabilecek Kişilerin Özellikleri

Kararın verilmesinde suçun ne olduğu ve olası ceza durumu söz konusu olsa da kararın verileceği kişiyle ilgili bir takım koşullar da aranır. Bunun ilk ve temel koşulu sanığın daha önce kasıtlı olarak yaptığı bir suçtan hüküm almamış olmasıdır. Hapis cezasının ne olduğuna bakılmadan öncesinde hapis cezası almış olması HAGB verilmesinde en büyük engeldir.

Denetimli Serbestliği Olanların Durumu

Yine bir başka merak edilen nokta ise denetimli serbestlik almış olan birisinin HAGB alıp almayacağıdır. Adli sicil kaydında bulunan böyle bir bilgi HAGB verilmesini engelleyecek bir etmen değildir. Adli sicil kaydının geçici şekilde silinmesi hakkında faydalanıldığında da olumsuz etki etmeksizin hüküm uygulanabilir.

Mağdurun Zararının Olması Şartı

Önemli olanlardan bir başkası ise mağdurun maddi zararının bulunması detayıdır. HAGB verilmesi için bahsedilen zararın giderilmesi konusunda işlem yapılması zorunludur. Kamu veya birey olması fark etmeksizin zararın karşılığının ödenmesi, aynı hale getirilmesi istenir. Cep telefonunu alan birisinin telefonu geri vermesi bu zararın giderilmesine örnek olabilir. Ardından HAGB verilmesinde bir engel yoktur.

Kararın Kabul Edilip Edilmemesi

Bir başka merak edilen nokta ise sanığın bu kararı kabul edip etmemesi noktasında ne yapacağıdır. Kararın kabul edilmesi her zaman yeniden bir şans anlamına geldiğinden genel görüş kabul edilmesi gerektiği yönündedir. Örnek davaların durumlarına bakarak sanığın kendi araştırmasını yapması da olasıdır. Böylece kararı kabul etmenin daha iyi olduğunu doğrulayan sayısız örnek dava görme şansı yakalayabilir.

Karar Vericinin Şahsi Görüşü

Etmenlerin değerlendirilmesinin yanı sıra bir başka faktör kararı verecek olan kişinin bu konuda şahsi görüşüdür. Kanaati gereği bu suçun yeniden işlenebileceği ve farklı durumların ortaya çıkabileceği görüşü ortaya çıktığında konuyla alakalı HAGB kararı vermeme hakkını kullanabilir. Sorgulanması gerekli olmayan bir faktör olduğundan sanık üst mahkemeye başvuruda bulunarak kararın yanlış olduğunu dile getirme hakkını kullanmak zorunda kalır. Şartlar sağlanmış olsa da karar vericinin HAGB kararı neden vermediği noktasında engelleyici bir yasa olmadığından sorun söz konusu değildir.

HAGB’nin Açıklanması

Her zaman verilen HAGB kararının açıklanmayacağını düşünmek yanlıştır. Çünkü yasal süre içinde aynı veya farklı suçlardan yeniden HAGB kararı verilmesi engellenecektir. Ayrıca kesinleşen bir suç ortaya çıktığında ceza açıklanırken HAGB verilen cezanın da açıklanması, cezanın üzerine eklenmesi mümkündür. Bundan dolayı HAGB kararını hafife almamak, olası olumsuz sonuçlarını düşünerek hareket etmek en doğrusudur. Amacı yeniden suç işlenmesinin önüne geçmek olduğundan dikkatli olunması ileriye dönük cezai yaptırıma dönüşmesini engeller. Bunun için kararın içeriğini ve şartlarını bilerek davranmak ilerisi için daha iyidir.