İddeti Müddeti (Kadın İçin Bekleme Süresi) Ne Demektir?

İddeti Müddeti Nedir?

Boşanma kararı ile, evlilik sona ereceği için artık boşanmış eşler yeniden evlenebilir. Ancak kadının yeniden evlenebilmesi için MK 132’deki üç yüz günlük bekleme süresinin geçmiş olması gerekir.  Bekleme süresi boşanan kadınların tekrar evlenmesi yönünden getirilen bir kısıtlamadır. Aile hukukunda iddet müddeti, kesin olmayan evlenme engeli arasında sayılmış olup eski eş ile evlenerek bu sürenin kalkması veya doğum yaparak sürenin bitmesi söz konusudur.

Ne var ki; boşanan kadın bu süreye uymadan evlenirse evlilik yine de geçerlidir. Ne yazık ki uygulamada bu sürenin bitiminden önce evlenmeye çalışmak hukuken mümkün olmayıp belediyelere bağlı evlendirme daireleri tarafından nüfus kayıtları kontrol edilmekle beraber benzer durumla karşılaşan başvuruculara nikah tarihi verilmemektedir. Yapılması gereken ya iddet süresinin bitmesini beklemek veya bekleme süresinin kaldırılması için dava açmaktır. İddet süresinin kadınlar üzerindeki kısıtlamanın yegâne amacı soy bağı karışıklığın çıkmaması olsa da eşitlik ilkesine aykırılık göz önünden kaçmayacaktır.

İddet müddeti, sadece Türk hukukuna özel olmayıp Avrupa ülkelerinde de uygulanmaktadır. Ayrıca Türk Medeni Kanunu dışında Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 26. maddesi ise: Kadının bekleme süresi, mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren hüküm ifade eder. Eşin ölümü halinde ise ölüm tarihinden (ölüm belgesinin düzenlenmesi gerekir) itibaren iddet süresi başlamaktadır.

İddet müddeti içinde (üç yüz gün) çocuk doğması halinde kanuni karine olarak bu çocuğun babası eski eş sayılmaktadır. Bu konuya ilişkin bir Yargıtay kararı vardır. Şöyle ki: Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/7288 Esas, 2018/2224 Karar sayılı kararı Medeni Kanun 132. Madde Bekleme Süresine (İddet Müddeti) Davacı, davalıya karşı babalığın tespiti, tazminat ve nafaka davası açmıştır.

Davacı ile davalı, 28.11.2014 tarihinde boşandığını, boşanma gerçekleşmeden önce davacının hamile kaldığı ve hamileliğinin dava açıldığı sırada devam ettiğini ve doğumun gerçekleşmediğini ve iddet müddeti içerisinde doğacak olan çocuğun boşandığı eşi davalı olduğundan davalıdan doğum giderleri, maddi ve manevi tazminat ve küçüğe aylık nafaka bağlanması adına dava açılmıştır.

Davada, davacının doğum tarihi ile evlilik esnasında hamile kaldığı iddia edilmiş ve evliliğin sona ermesinden itibaren üç yüz gün içerisinde çocuğun doğum yapması nedeniyle çocuk, baba hanesine yazdırılmıştır. Bu nedenle mahkeme tarafından babalığın tespitine ilişkin davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü Yargıtay tarafından uygun görülmemiştir.

Bu kanuni karine aksi ispat edilebilir bu da soy bağının reddi davası yolu ile mümkündür. Bu yazımızda iddet müddeti ne demektir, iddet süresi ne kadardır ve nasıl hesaplanır, bekleme süresi bitmeden evlenilebilir mi, iddet süresi nasıl kaldırılır, iddet müddeti kaldırılma davası ve son olarak bu dava açılırsa ne kadar zamanda sonuçlanacaktır gibi bu sorulara yanıt vermiş bulunmaktayız.

Bekleme süresi bir diğer adıyla iddet süresinin kaldırılması, boşanan, herhangi bir neden eşinden ayrılan veya eşi vefat etmiş olan kadınların yeniden evlenmesi için kanunla düzenlenen yasal süredir.

Bu süre Türk Medeni Kanunu’nun 132. maddesi’nin 1. fıkrasında bahsedilmiş olup: “Evlilik sona ermişse kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün geçmedikçe evlenemez.” denilmiştir. Buradaki amaç kadının gebe olup olmadığını anlamak eğer yeniden evlenirse meydana gelen çocuğun babasının kim olduğuna dair meydana gelebilecek soy bağına ilişkin karışıklığın engellenmesi amaçlamaktadır.

Kısaca iddet süresi, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren kadının tekrar evlenebilmesi için üç yüz gün geçmedikçe evlenemeyeceğini söylemektedir. Bu durumda “iddet süresi nasıl kaldırılır?” sorusunun cevabı pek çok kişi tarafından merak edilmektedir. O halde detaylara geçebiliriz.

İddet Müddeti Ne Kadardır?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi iddet müddeti boşanma kararından sonra kadının yeniden evlenebilmesi için üç yüz günlük iddet müddetini yani bekleme süresini beklemesi gerekecektir. Bu süre boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren hesaplanır. Bu süre hemen hemen on aya denk gelecektir.

İddet Müddeti Nasıl Hesaplanır?

İddet müddetinin hesaplanabilmesi için öncelikle boşanma kararının kesinleştiği tarih göz önünde bulundurulmalıdır. Boşanma kararının kesinleştiği günden itibaren sayılacak üç yüz günlük iddet süresi esas alınacaktır. Yaklaşık on ay kadar bekleme (iddet) süresi vardır.

Bekleme Süresi Bitmeden Evlenilebilir Mi?

Genel kural boşanmış olan kadının iddet müddeti bitmeden evlenemeyeceği kanun koyucu tarafından öngörülmüş olup, bu kuralın da istisnaları mevcuttur. Şöyle ki boşanan kadın, iddet müddeti süresi içinde evlenmek istiyorsa kendi yerleşim yerinde iddet müddetinin kaldırılması davası açabilir.

Bu davada boşanan kadın, gebe olmadığını kendi yerleşim yerindeki aile mahkemesinde ispatlamakla yükümlüdür. İspatladığı takdirde davanın sonucunda alacağı mahkeme kararıyla bu iddet müddeti kalkar ve evlenmesi için hiçbir engel kalmamış olacaktır. Bir diğer şey ise boşanan kadın eski eşi ile tekrar evlenmek istiyorsa o zaman iddet müddetinin bitmesini beklemesine gerek yoktur.

Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 132.maddesi’nin son fıkrasında: ‘’ … evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.’’ denilmiştir. Son olarak da boşanan kadının doğum yapması halidir.

Bu durumda iddet müddeti nasıl kaldırılır sorusunun bir diğer cevabıdır. Türk Medeni Kanunu’nu 132.maddesi 2. Fıkrasında: ‘’ Doğurmakla süre biter.’’ denilmiş olup başka bir şey yapmaya gerek kalmadan başka birisiyle tekrar evlenebilir.

İddet Müddeti Nasıl Kaldırılır?

İddet müddeti nasıl kaldırılır? İddet müddeti ya kendiliğinden ortadan kalkar ya da iddet müddetinin kaldırılması davası açılır.

Kendiliğinden iddet müddetinin ortadan kalkması boşanma kararın kesinleştiği tarihten itibaren üç yüz günlük sürenin dolması ile kalkar ya da boşanan kadının bu sürenin dolmasını beklemek istemezse iddet müddetinin kaldırılması davasını kendi yerleşim yerindeki aile mahkemesi bu davayı açarak mahkemeden karar beklemelidir.

Boşanan kadın, hamile olmadığını raporla ispat etmelidir. Eğer ispat ederse mahkeme iddet müddetinin kaldırılmasına karar verecektir.

İddet Müddetinin Kaldırılması Davası

Bu dava iki şekilde karşımıza çıkabilir. Ya TMK m.132/2’ de geçen boşanan eşlerin yeniden birbirleriyle evlenmesi ile iddet müddeti mahkeme kararıyla kaldırılacak ya da boşanan kadının başka birisiyle evlenmesi durumunda bekleme süresi (iddet müddeti) kalkacaktır.

Birinci durumda boşanan eşlerin yeniden evlenmeleri halinde kadın, gebe olmadığına dair sağlık raporuna ihtiyacı bulunmamaktadır. İkinci durumda ise boşanan kadının başka birisiyle evlenmek istemesinde aile mahkemesinde iddet müddetinin kaldırılması davasını açarak bu süreyi kaldırmalıdır.

Mahkeme boşanan kadından gebe olmadığına dair sağlık raporu isteyecektir ama bu sağlık raporu mahkemeye başvurmadan önceki sağlık raporu değildir; mahkemenin tayin ettiği hastaneden alınması gereken sağlık raporudur. Kısaca sağlık raporunu dava dilekçesinin ekine sunmanın hukuken hiçbir geçerliliği bulunmamaktadır.

Bu sağlık raporun sonucuna göre mahkeme iddet süresini kaldıracaktır. Eğer kadın hamile değilse mahkeme kararı hemen yürürlüğe girer. Bu kararın uygulanması için bir tebligata gerek duyulmamış olup bu kararın ardından kesinleşmesi için de bir süre beklemeye gerek yoktur.

Ayrıca bu dava, hasımsız bir davadır yani dava kimseye karşı açılmamaktadır, dilekçede yalnızca davacı taraf yer almaktadır. Bu yüzden iddet müddetinde basit yargılama usulü uygulanır.

İddet Müddetinin Kaldırılması Davası Ne Kadar Zamanda Sonuçlanacaktır?

“İddet süresi nasıl kaldırılır” talepli açılan davaya ilişkin, boşanan kadından alınması gereken sağlık raporu ve mahkemelerin iş gücü yoğunluğu dikkate alınırsa bu dava en fazla bir ay içinde sonuçlanmaktadır. Mahkeme tarafından verilen bu davanın sonucu herhangi bir tebligata gerek duymadan veya kararın kesinleşmesini beklemeden dava bir hafta ile bir ay arasında sonuçlanabilir.