İhtiyati Haciz
İhtiyati haciz, bir kişinin mal varlığının, bir borç yükümlülüğünü yerine getirmek için gelecekte elinin altına alınmasını sağlamak amacıyla yapılan hukuki bir işlemdir. Bu işlem, borçlu kişinin mal varlığının haczedilmeden önce saklanması veya değiştirilmemesini sağlamak için yapılır. Bu süreç, borçlu kişinin var olan borçlarını ödemesini sağlamak için kullanılan bir yoldur.
İhtiyati haciz yöntemi, genellikle hukuk müşaviri veya avukat tarafından gerçekleştirilir ve haciz kararının alınmasından sonra uygulanır. Bu yöntemin uygulanması için bir mahkeme kararı olması şarttır.
İçindekiler
İhtiyati Haciz Nedir?
İhtiyati haciz kavramının yürürlük kazanabilmesi için bir kişinin bir borcu olmalı ve bu borcu ödeyemiyor olması gerekir. Bu durumda, borç veren kişi, borcu olan kişinin mal varlığını elinde tutmak için önceden harekete geçebilir. Malvarlığı üzerinde bir tedbir kararı aldırabilir.
İhtiyati haciz bir tedbir kararıdır. Örneğin; bir kişi (borçlu) bir bankaya borçlu olabilir. Bu kişi borçlarını ödemiyorsa, banka borçlu kişinin mal varlığını elinde tutmak için önceden harekete geçebilir. Böyle bir durumda, banka borçlu kişinin arabasını veya evini haczetme hakkına sahip olur.
Bu işlem gerçekleştirildiğinde, borçlu kişinin arabası veya evi haczedilir ve banka bu mal varlığını elinde tutar. Bu sayede, banka borçlu kişinin borçlarını ödeyebilmesi için kişinin sahip olduğu mal varlığını elinde tutar ve borçlu kişi mal varlığını geri almak isterse borçlarını ödemek zorunda kalır.
İhtiyati Haczin Konusu Nedir?
İhtiyati haciz işlemi, borçlu kişinin borçlarını ödemekte zorluk yaşadığı durumlarda kullanılır ve borçlu kişinin mal varlığı, borçların ödenmesi için haczedilmiş olur. Bu hukuki kavramın konusu da yapılan açıklamayla paralellik taşır.
Bu kavram, Türk Ticaret Kanunu (TTK), Borçlar Kanunu (BK) ve İcra İflas Kanunu (İKK) gibi mevzuatlarda düzenlenmiştir. 257 ne demek sorusunun cevabı da İcra İflas Kanununda gizlidir. Bahsi geçen kanunun 257. Maddesinde düzenlenmiş olan bu kavram, bu tedbirin ne gibi şartlarda uygulanabileceğini sarih bir şekilde açıklıyor.
İhtiyati haciz kararı ile el konulan mallar satışa çıkarılabilir. Haczedilen mal varlığının satışı, borçlu kişinin borçlarını ödemek için yapılan bir hukuki işlemdir. Bu mallar, haciz yoluyla el konulduktan sonra, hacizli mal olarak nitelendirilir ve hacizli mal olarak satılabilir.
Satış işlemi, hacizli malın haciz bedeli üzerinden yapılır ve haciz bedeli borçlu kişinin borçlarının karşılanması için kullanılır. Satış işlemi, hacizli malın gerçek değeri üzerinden yapılır ve gerçek değerin üzerinde kalan kısım hacizli malın sahibine geri verilir.
İhtiyati Haczin Şartları Nelerdir?
ihtiyati haciz uygulanabilmesi için bazı gerekli şartların yerine gelmiş olması gerekir. Bu şartlara, ihtiyati haciz şartları denilmesi uygun düşer. Bu şartlar, hukuken güvence altına alınmıştır.
Bu şartlar arasında;
- Borçlu kişinin mal varlığının haczedilmesi gerekir.
- Borçlu kişinin mal varlığının hacizden önce saklanması ya da değiştirilmemesi gerekir.
- Borçlu kişinin borçlarının ödenebilmesi için mal varlığının haczedilmesi gerekir.
- Haciz işlemi, hukuk müşaviri veya avukat tarafından gerçekleştirilir ve ancak mahkeme tarafından haciz kararı verilmesinden sonra uygulanabilir.
ihtiyati haciz, bu şartların tümünün yerine getirilmesi halinde uygulanabilir. Şartlardan birinin eksik olması kararın uygulanmasını imkânsız kılar.
Vadesi Gelmemiş Alacak İçin İhtiyati Haciz İstenebilir Mi?
İhtiyati haciz istemi, genel olarak, vadesi gelmemiş alacaklar için istenemez. Çünkü borçlu kişi borçlarını ödeyebilecek durumdadır ve borçların ödenmesi için zorluk yaşamaz. Ancak, bazı durumlarda vadesi gelmemiş alacaklar için de bu tedbirin istenmesi mümkün olabilir.
Örneğin, borçlu kişinin borçlarını ödeme gücünün ciddi şekilde azaldığı ya da borçlarını ödeme gücünün tamamen yok olduğu durumlarda, vadesi gelmemiş alacaklar için de bu tedbirin istenmesi mümkün olabilir. Bu durumlarda, hukuken gerekli olması şartının da yürürlükte olması halinde borçlu kişinin mal varlığının haczedilmesi mümkündür.
İhtiyati Haciz Ve İhtiyati Tedbir Arasındaki Farklar Nelerdir?
İhtiyati haciz ve ihtiyati tedbir kavramları her ne kadar kulağa aynı kavramlar gibi geliyor olsa da esasında birbirlerinden farklıdır. Bu fark ise bazı konularda temel farklılıklar oluşmasına sebebiyet verir.
Bu iki kavram arasındaki en temel fark; ı̇htiyati haciz, borçlu kişinin mal varlığının haczedilmesi için yapılır ve sadece borçlu kişinin mal varlığının haczedilmesi amacını taşır. İhtiyati tedbir ise alacaklının alacağının ödenmesi için gerekli olan mal varlığının el konulması için yapılır ve sadece alacağının ödenmesi amacını taşır.
İhtiyati Haciz Kararı
İhtiyati haciz kararı, yargı mercileri tarafından verilir ve genellikle, borçlu kişinin borçlarını ödeyememesi durumunda, borçlu kişinin mal varlığının haczedilebilmesi için yapılır. Bu kararın verilmesi için bakılması gerekli olan şartlar arasında; borçlu kişinin borçlarını ödeyememesi ve borçlu kişinin mal varlığının haczedilmesi gereken durumda olması gibi şartlar bulunur.
Ayrıca, haciz kararının verilmesi için borçlu kişinin borçlarının takip edilmiş olması ve haciz işlemlerinin yasal olarak yapılması gerekir. Haciz kararı da yargı mercileri tarafından verilir. Haciz şartları borçlu kişinin mal varlığının haczedilmesi için gerekli olan koşulları ifade eder.
Bu koşullar arasında;
- Borçlu kişinin borçlarının varlığı: Haciz işlemi için ilk şart, borçlu kişinin borçlarının var olmasıdır. Borçlu kişinin borçlarının takip edilmiş olması gerekir.
- Borçlu kişinin borçlarını ödeyememesi,
- Hacizli malın varlığı,
- Hacizli malın borçlu kişinin mülkiyetinde olması,
- Hacizli malın haczedilmesinin yasal olarak yapılması,
- Hacizli malın tespit edilmesi,
- Hacizli malın teslimi,
- Borçlu kişi veya temsilcisi tarafından hacizli malın teslim edilmesi,
- Borçlu kişinin sahip olduğu mal varlığının haczedilmesi gereken durumda olması, gibi koşullar vardır.
Haciz işlemi, yukarıdaki şartların tümünün varlığı halinde yapılabilir. Bahsi geçen koşullardan bir ya da birkaçındaki bir eksiklik haczin yapılmasına engel oluşturur.
İhtiyati Haciz Kararının Yerine Getirilmesi
Bu karar, yargı kararı ile haczedilen malın, borçlu kişinin mülkiyetinden alınması ve borçlu kişinin borçlarını ödemek üzere satılması süreci olarak yerine getirilir. Bunun için; haciz kararı alınması, malın tespit edilmesi, malın teslimi, malın satışı, borçların ödenmesi, kalan paraların borçlu kişiye iade edilmesi adımlarıyla yürütülür. Tüm bu süreç yasal olarak yapılmalıdır. Aksi halde hukuksuz bir işlem yapılmış olur.
İhtiyati Haciz Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?
İhtiyati haciz kararına itiraz, haciz kararının alındığı yargı organına yapılır. İtiraz, haciz kararının yanlış olduğunu veya haciz kararının alınmasının yasal koşullarının sağlanmadığını iddia eden bir dilekçe ile yapılır.
İtiraz, haciz kararının verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde yapılması gerekir. Böyle bir durumda, yargı organı haciz kararını gözden geçirir ve kararın doğruluğunu veya yanlışlığını belirler.
İtirazın kabul edilmesi durumunda, haciz kararı iptal edilir. İtirazın kabul edilmemesi durumunda ise haciz kararı geçerliliğini sürdürmeye devam eder. İtiraz işlemleri yasal olarak belirlenmiş prosedürlere göre yürütülür ve itirazın sonucunda haciz kararının geçerliliği ya da geçersizliği yargı organı tarafından belirlenmiş olur.
Sonuç
Hukuki prosedürler ile yasal mevzuat çerçevesinde tanımlanmış olan bu kavram, birkaç farklı mevzuat içerisinde düzenlenmiş olması sebebiyle dağınık bir halde bulunur. Aynı zamanda, bu hususun yerine getirilmesinin istenmesi, haciz yapılması ve hacizli malın satılması gibi aşamalarda da bazı şekil şartları vardır.
Şekil şartlarında bir yanlışlık yapılması ise var olan hakkında yitirilmesi anlamına gelir. Bu nedenle hukuki yardım alınması gereklilik arz eder. Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık, yılları aşkın deneyimi ile bu hukuki sürece başvurma ihtiyacı duymuş olan vatandaşlara yardımcı oluyor. Süreci tamamen hukuki mevzuata uygun olarak yürüterek alacaklının mağdur olmasını önlüyor.
