İntifa Hakkı Nedir?

Mahkemeleri miras davasından sonra en çok meşgul eden konulardan biri olan intifa hakkı nedir? Tarafların sosyal hayatta hırsız konumuna düşmemesi için intifa hakkı hukuki olarak tanımlanmıştır.

İntifa Ne Demek?

Köken olarak arapça bir kelime olan intifa; üstlenme, yararlanma, aşılanma demektir. Osmanlı şeri hüküm sistemine göre örneğin mal varlığını başkasına devretmek isteyen, ancak bunu kanuni yollardan güvence altına aldırmak niyetinde olan bir kişi intifa yolu ile malını devredebilirdi.

Daha çok üst düzey konumdaki kişilerin mal varlığına herhangi bir neden ile el koyulmuş ancak bunu devretmek ve başkasına vermek amacı ile intifa hakkı kullanılırdı. Günümüzde ise kanuni çerçevede yararlanma hakkı vatandaşa tanınmıştır.

İntifa ve İrtifak Hakkı Nedir?

İntifa hakkı kanuni olarak bir malın koruma altına alınmış olması demektir. Eğer sözleşmede aksi durumlar olmadığı ve sahibinin herhangi bir koşulu yoksa bu hak devredilebilir. Tüzel kişilerde 100 yıllık hakkın bitmesi, gerçek kişilerde ise ölüm halinde son bulur.

Böylece intifa hakkı devretme olarak tanımlanmış olur. Bu hak ile sahibine verilen mallardan yararlanma, kullanma ve zilyetliğinde tutma gücünü ele geçirir. İntifa hakkı mala bakım, yükümlülük, sorumluluk ve sigorta- vergi zorunluluğu getirir.

İrtifak hakkı ise bir taşınmazın sahibinin o taşınmaz hakkında sahip olduğu hakların sınırlanmasıdır. Örneğin ev sahibi kiraya verdiği ev hakkında sözleşme yapmak zorunda, kiracıya saygı duymak zorundadır. Bu yönde kiracıların hakkı bu konu başlığı altında incelenir. Bu hak bedelli veya bedelsiz olarak verilir. İrtifak hakkı almak için tapu müdürlüğüne başvurulması gereklidir.

Kuru Mülkiyet Nedir?

Yine emlak kanunları arasında önemli bir yere sahip olan kuru Mülkiyet, bir taşınmazın başkasına devir hakkını tanır. Tapu sahibi kendi mülkünü başkasına devir yapabilir. Ancak kuru mülkiyet sahipleri taşınmazı bir başkasına kiraya verip satamaz.

Sadece kuru mülkiyet hakkı satılabilir. Bu durumda ise satın alan kişi intifa hakkı bulunan asıl sahibinin yükümlülüklerini kabul etmek zorundadır. Eğer intifa sahibi vefat ederse kuru mülkiyet sahibi malın tamamen sahibi olmaktadır.

İntifa Hakkı Sahibi Kimdir?

İntifa hakkı sahipleri taşınmazın ya da diğer mülklerin asıl sahipleridir. Tapu ya da başka bir vergi levhasını üzerine alan kişi artık malın tamamen sahibi olur. Misal müteahhitten satın alınan ev artık intifa hakkı ile müşteriye geçer. Ancak kanuni hükümler bu malı denetleme ve kanunlara aykırı olmamak kaydı ile kontrol altına alır.

Hakkın Tesissen Kazanılması

Hakkın kazanılması, bir hakkın hak sahibine bağlanması durumudur. Her hak bir olay sonucu elde edilir. Bu konu üç şekilde izlenir; asıl kazanma, devren kazanma, tesisen kazanma. Tesisen kazanma bir şahıs sahip olduğu hakkı devretmeyip buna dayanarak bir başkasına yeni bir hak sağlanırsa bu tesisen kazanım olmuştur.

Hakkın Aslen Kazanılması

Başkasının üzerinde hak sahibi olmadığı bir malın sahibi olmaktır. Örneğin, ormanda ağaç kesmek, balık tutmak, sahip bir meyve ağacından meyve toplamak olarak açıklanır. Bu durumda malın intifa hakkı yoktur, önceden sahibinin ortaya çıkması durumunda yoktur.

Kanuni İntifa Hakkı

Kanuni İntifa Hakkı, zaten malın sahibi olan şahsın hakkını hukuk önünde kazanması, başvurması veya bu haklara sahip olmasıdır. Bu durumda bir başkası gelip intifa hakkı sahibinin elinde zorla mülki alamaz, ele geçiremez böylece intifa sahibi kanun önünde korumalıdır.

Zamanaşımı İle Kazanım

Taşınmaz mülkiyetin zaman aşımı ile kazanılması bu konu ile açıklanır. Bir taşınmaz mülkün uzun süredir sahipsiz kalması durumunda bir şahsın bu mülki kazanmak için mahkemeye başvurmasıdır.

Tapuda İntifa Hakkı Kurulması Nasıl Olur?

Satın alınan mülkün satan kişiden alan kişiye devri ile oluşan hak durumudur. Satılan bir ürün artık sahibine verilmesi tescil edilmiştir. Taşınır mallar için intifa hakkı zilyetliğin devri ile kurulur.

İntifa Hakkı Sahibinin Hakları Nelerdir?

Mal sahibinin kanuni hakları geniş bir çember içerisinde incelenir.

Bu hak ile;

• Mal devredilemez
• Mirasçılar hak talep edemez
• Sahibin mal üzerinde kullanım hakkı kısıtlanır
• Sahibin akli dengesi yerinde olması gerekli, sağlığının elverişli olması şartı vardır
• Devir hakkı yalnızca kanuni hüküm ile gerçekleşir

Böylece intifa hakkı sahibi bile kendi taşınmazı üzerinde bazı kısıtlamalar ile karşılaşır, yani koruma tamamen kanunlara bırakılır.

İntifa Hakkı Devredilebilir mi?

İntifa hakkının bir diğer özelliği devretme olasılığıdır. Sözleşmede herhangi bir şart yok ise ve sahibinin mülke dair koşulu yoksa devir gerçekleşir. Diğer yöntem ise sahibin başkasına devretmek için başvurmasıdır.

İntifa Hakkı Satışa Engel mi?

Kişinin sahip olduğu yani intifa sahibi mülkünü satabilir. Ancak devrettiği yani kuru mülkiyet sahibi için bu durum geçerli değildir. İntifa hakkının satışı ise bazı durumlarda gerçekleşir örneğin bir dairenin çekişmeli olarak mahkemeye taşınmış olmaması gerekir. Satışı ve yapımı yasak olan taşınmazlar satışa çıkarılamaz.

İntifadan Men Koşulu Nedir?

Bir intifa sahibi vefat etmiş ve hakları mirasçılara geçmiştir. Bu durumda mirasçılar arasında bir ayrışma olmuş bir hak sahibi diğerlerinden daha fazla bir pay almış, haksız olarak el koymuş ise intifadan Men edilir.

İntifa Hakkı Ne Zaman Sona Erer?

İntifa Hakkı Sahibinin malı satışa çıkarması, devir etmesi veya vefat etmesi halinde son bulur. Böylelikle intifa hakkı tamamen sahipten çıkarak başka sahiplerine bırakılır.

Tapuda İntifa Hakkı Nasıl Kaldırılır?

Tapudan intifa hakkının kaldırılması için sahibin malı satışa çıkarması gerekir. Ya da vefat var ise mirasçıların vasiyete uygun mal paylaşımı durumunda anlaşmalı olarak intifa hakkını sonlandırması gereklidir. Bunun için tapu dairesine gidilerek bu hakkın sonlanması için beyanda bulunulması gereklidir.

Sükna Hakkı Nedir?

Halk arasında oturma hakkı olarak bilinir. Bir evin bir bölümünde ya da tamamında oturma hakkı elde edilmesi kanuni çerçevelerde tanımlanmış ise oturan kişi sükna hakkı elde eder. Bu hakka sahip olan kişi ya intifa hakkı ile oturur ya da kiracı adı altında haklar elde etmiş olması gereklidir.

İntifa Hakkı İle Oturma Hakkı Arasındaki Farklar Nelerdir?

İntifa Hakkı mülkün sahibi olduğu anlamındadır. Ancak sükna yani oturma hakkı intifa hakkı olmayan maliklere verilir. Böylece intifa hakkı sahibi olan kişi oturma hakkı verilen kişiye belirli kanuni güvenceler sunmak zorundadır. Kira sözleşmesi gibi durumlar bunun için oluşturulmuş hallerdir. İntifa hakkında ise mülkün sahibi olduğu halde mirasçıların haksız el koyması durumlarında intifa sahibine tanınan oturma hakkı da mevcuttur.

Tüm dosya ve davalarınız için BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİNİZ!