İşçilik Alacakları Hesaplama

İşçi alacakları 4857 sayılı İş Kanunu ile düzenlenmiş olup, işçilik alacakları hesaplama işlemleri, İş Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak belirtilmiştir. İşçi alacakları işçinin çalıştığı süre zarfında hak etmiş olduğu emeğinin karşılığı olan, ücret, tazminat, ihbar tazminatı gibi hak etmiş olduğu parasal değerlerdir. İşçi alacaklarının hesaplanmasında her tam yıl esas alınır. İşveren, işçinin iş akdinin devam ettiği süre boyunca, her yıl için 30 günlük giydirilmiş bürüt ücret tutarında tazminat ödemesi yapmalıdır.

Çalışma süresi, işçinin işe başlaması ile iş sözleşmesinin iptaline kadar geçen süredir. İşçi iş yerinde kaç yıl çalıştıysa, her yıl için giydirilmiş 30 günlük ücret, çalıştığı yıl ile çarpılarak işçinin alacağı tazminat hesaplanır. 6 aydan fazla, 1 yıldan az çalışan işçilerin kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken, çalıştığı süre 30’a bölünerek çalıştığı gün sayası bulunur. Çalıştığı gün giydirilmiş günlük yevmiye ile hesaplanarak işçi alacağı hesaplanır.

Giydirilmiş Ücret Nedir?

Çalışanların 1 aylık çalışmalarına karşılık ödenen asıl ücret ile, prim komisyon, ikramiye, kar payı ödemeleri, yol, yemek, yakacak, giyim, konut giderleri gibi ücretlerin eklenmesi ile oluşan ücrete giydirilmiş ücret denir. İşçinin sigortası kesintileri, vergi kesintileri düşüldükten sonra işçiye ödenen maaş bordosunda yer alan maaşa net maaş, sayılan kesintiler ile birlikte maaş toplamına bürüt maaş denilir.

İşçiler sigorta pirimi yapılmadan veya eksik sigorta ödemelerinde hizmetin tespiti davası açma hakları vardır. İşçinin tazminat alacağını talep etmesi için, 4857 sayılı İş Kanununa tabi işçi olması, iş yerinde en az bir yıl çalışması, iş akdinin yasalarla belirtilen nedenlerle sonlandırması gerekir.

Kıdem Tazminatı Nelerdir?

İşçi alacakları İş Kanunu’nda belirlenmiştir. İşçi alacaklarının arasında yer alan kıdem tazminatı önemli bir yer tutar. İşçinin kıdem tazminatını alabilmesi yasayla düzenlenmiştir. İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi için;

• İş akdinin işçi tarafından haklı bir nedenle feshi,
• İşçinin zorunlu askerli görevi nedeniyle işten ayrılması,
• İşçinin emeklilik sebebiyle işten ayrılması,
• Kadının evlenme sebebi ile 1 yıllık süre içerisinde kendi rızası ile işten ayrılması,
• İşçinin ölümü sebebiyle iş akdinin sona erdirilmesi,

Belirlenen şartları yerine getirmesi gerekir. İşçinin haklı bir neden olmaksızın işten kendi rızası ile ayrılması, yani istifa etmesi, işverenin iş akdini haklı bir sebebe feshi durumlarında, işçi işçinin kıdem tazminatı hakkı bulunmaz.

Kıdem Tazminatı Zamanaşımı Nedir?

Kanun koyucu işçi alacaklarından olan, hak edilmiş kıdem tazminatları için, 5 yıllık zamanaşımı süresi belirlemiştir. İşçi hak etmiş olduğu kıdem tazminatını, işverenden talep etmezse, hak ettiği tarihten başlayarak 5 yıllık süre sonunda, kıdem tazminatının talebine ilişkin dava açamaz. Kanunda belirtilen süreyi durduran ve ortadan kaldıran sebeplerin yasalara uygun olması istenir.

İhbar Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İşçi alacakları arasında yer alan ihbar tazminatı, aynı zamanda işveren alacakları arasında da yer alır. Belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir sebepten olmadan, yasaya uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemek zorunda olduğu bir tazminattır. Kıdem tazminatı yasal olarak yıllık izin ve kıdem tazminatı gibi 1 yıllık çalışma şartına bağlı değildir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. Maddesi uyarınca iş akdinin feshinden öne durumun diğer tarafa yazılı olarak bildirmesi gerekir. İhbar tazminatında; 6 aya kadar olan çalışmalara 2 hafta, 6 ay ile 1,5 yıl arası kadar çalışanlara 4 hafta, 1,5 yıl ile 3 yıl arası çalışanlara 6 hafta, 3 yıldan faza çalışanlara 8 hafta bildirim süresi uygulanır.

İşçi Yıllık izin Ücreti Alacağı Nasıl Hesaplanır?

İş Kanunu’nun 50. Maddesinde işçilerin dinlenme hakkı vardır. Yasaya göre en az 1 yıl çalışan işçi yılık ücretli izin hakkına sahiptir. İş Kanunu’nun 59. Maddesine göre, herhangi bir nedenle iş akdi feshi durumunda işçi daha önce kullanmadığı yıllık izin sürelerini ait ücretleri, sözleşmenin sona erdiği tarihten hesaplanarak işçiye ücret olarak ödenir.

Yıllık izin hesaplamasında işçinin, iş akdinin feshi tarihinde almış olduğu bürüt maaştan hesaplama yapılır. Elde edilen günlük bürüt maaş, işçinin hak ettiği izin gün sayısı ile çarpıldığında, işçiye ödenmesi gereken brüt tutar belirlenir.

İşçi Fazla Mesai Ücreti Alacağı Nasıl Hesaplanır?

İş Kanunu’na göre mesai ücreti, işçinin haftalık 45 saati aşan çalışmalarını kapsar. İşçi fazla mesai ücretinin hesaplanması şartlara bağlı iken, hak edişlerde fazla mesai ücretlerinin ödenmesi herhangi bir şarta tabi değildir.

Hangi nedenle olursa olsun, işçi akdi feshi gerçekleştiğinde, işveren işçinin fazla mesai ücretlerini hesaplayarak işçiye ödemek zorundadır. Fazla mesai ücretleri 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bu süre sonundan işçi fazla mesai ücretlerine ilişkin dava açamaz, hak talebinde bulunamaz.

İşçi Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Ücreti Alacakları Nedir?

Ulusal bayram ve genel tatil ücretleri İş Kanunu’nun 47. Maddesinde düzenlenmiştir. İşçiler belirtilen günlerde çalışmazlarsa, herhangi bir hizmet karşılığı olmaksızın o güne ait ücreti tam olarak alırlar. Tatil yapmayarak çalışmaları durumunda, her gün için bir gün ücret ödenmesi öngörülmüştür. İşçinin aylı net maaşı 30 tam güne bölünerek, günlük ücreti belirlenir.

Çalıştırıldığı ulusal bayram ve genel tatiller için ödenecek ücret, bu günlerde çalıştığı süre ile çarpılarak net ücret ulusal bayram ve genel tatil ücretleri tespit edilir. İşçinin alacağı bu ücret, şarta bağlı değildir. İşçi ulusal bayram ve genel tatil ücretleri zamanaşımı 5 yıl olarak belirlenmiştir.

İşçi Asgari Geçim İndirimi Alacağı Nedir?

Devletin işçilerin kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere gelir verisi indirimi uygular. Asgari geçim indiriminden faydalanacak işçinin evli olması, çocuk sayısı ve eşinin çalışma durumu baz alınır. Asgari bürüt ücretin, AGİ oranlarının çarpımı ile AGİ indirim alacağı hesaplanır. AGİ oranları, çalışanın kendisi % 50, çalışmayan eşi %10, iki çocuğa kadar % 7,5, 3. Çocuk için % 10, 4. Çocuk için % 5 olarak uygulanır. Çıkan sonuç % 15 gelir vergisi ile çarpılarak AGİ hesaplanır.

Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimle İletişime Geçiniz!