Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Neleri Kapsar?

Son dönemlerde oldukça revaçta olan hukuki konular arasında yer alan kişisel veriler, kişisel verilerin korunması kanunu neleri kapsar? Sorusunun sürekli olarak gündemde olmasını sağlamıştır. Günlük hayatta yapılan her bir işlem, esasında bir sözleşme niteliği taşıyor. Sözleşme gereği olarak da bazı kişisel bilgilerin alınması, kaydedilmesi ve detaylandırılması gerekiyor.

Bu sebeple, hangi kişisel verilerin mevzuat hükümlerine uygun olarak kaydedilebileceği konusunda, kamuoyunda yaşanan bilgi eksikliği, bu hususta işlem gerçekleştirmeyi zorlaştırıyor. Yaşanan bu ve benzeri kafa karışıklıklarını gidermek ve bilgi eksikliğini ortadan kaldırmak amacıyla hazırlanan bu yazı, kişisel verilerin korunması kanunu neleri kapsar? Sorusuna, mevzuat hükümleri çerçevesinde cevap arıyor.

Kanun hükümlerine mugayir davranışların, kişisel verinin kötüye kullanılması sonucunu doğurduğu ve bu güven zedeleyici davranışların, belirli suç ve kabahatler ile korunmaya çalışıldığı görülüyor. Bu nedenle, kişisel veriyi kayıt altına alacak olan tarafın, herhangi bir ceza hükmüyle karşı karşıya kalmaması adına, kişisel verilerin korunması kanunu neleri kapsar? Sorusuna, hukuka elverişli cevaplar bulması ve işlemlerini bu minvalde gerçekleştirmesi gerekiyor.

Kişisel Verilerin Korunmasının Amacı Nedir?

Bilgisayar ve internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, kişisel bilgilerin dijital ortama aktarıldığı ve bu ortam üzerinde saklandığı bir süreç başladı. Bu süreç içerisinde ise kişiye ait bilgilerin sızdırıldığı, kişinin lehine ya da aleyhine olarak kullanıldığı görüldü. Bunun gibi güveni ihlal eden davranışların yaygınlaşması ve kamuoyu tepkilerinin artması üzerine, bu alanın düzenlenmesi gerekliliği ortaya çıktı.

Kişi bilgisinin kullanılmasında, kişisel hakların korunması ve özgürlüklerin sınırlandırılmaması amacıyla muhtelif mevzuatlar hazırlandı ve yürürlüğe koyuldu. Bu vesileyle, teknolojik gelişimin günlük yaşam rutinlerini değiştirmesi sonucu olarak ortaya çıkmış olan boş alanlar doldurulmuş oldu.

Kişisel Verilerin İşlenmesindeki Genel Prensipler Nelerdir?

Kişisel bilgilerin alınması, kaydedilmesi ve işlenmesi doğrultusunda çıkartılmış olan mevzuatlar, içerdikleri hükümlere binaen, kişi bilgileri konusunda dikkat edilmesi gerekli olan genel prensipleri ortaya koymuştur. Veriyi işleyecek olanların bunlara uyması zorunludur.

Verilerin;

• Hukukun evrensel ilkelerine uygun olarak kullanılması,
• Güveni ihlal eden paylaşıma konu olmaması,
• Hatasız olarak işlenmesi,
• Güncel olarak tutulması,
• Muayyen, sarih ve yasal hedefler doğrultusunda işlenmesi,
• Ölçülülük ilkesine uygun olarak sınırlı bir şekilde kayda alınması,
• Belirli bir süreyle sınırlı olarak muhafaza edilmesi, prensiplerine dayanması gerekiyor.

Bu prensipler, verinin elde edilmesinden yok edilmesine kadar olan bütün süreçlerde, dikkate alınması gereken ilkeler olarak görülüyor. Bu ilkelere uygun olan ve iyi niyet ile yürütülen veri sürecinin, hukuksal zeminde herhangi bir sorumluluk doğurmayacağı söylenebilir.

Kişisel Verinin Kayıt Altına Alınma Şartları Nelerdir?

Kişisel verinin kaydedilmesi için ilgili kişinin rıza göstermesi gerekiyor. Kişinin izni alınmadan, böyle bir davranış sergilenmesi durumunda, Kanun’un ceza hükümlerinin işletilebileceği aşikardır. Ancak, verilerin kayda alınmasında, kişinin açık rızasına ihtiyaç duyulmadığı bazı durumlarda vardır. Bu gibi durumların ortaya çıkmasıyla birlikte kişinin onayı alınmadan verinin işlenmesi mümkün hale gelebiliyor. Böyle bir durumda, herhangi bir cezada gündeme gelmiyor.

Bunlar;

• Yürürlükte bulunan mevzuat gereğince, kayda alınması gerektiğinin emredilmiş olması,
• Kaydedilmek istenen bilginin, kişi tarafından, halihazırda açıklanmış bir bilgi olması,
• Verinin kaydedilmesinin, yasal mevzuat hükümleri doğrultusunda zorunlu olması,
• Kişisel bilginin işlenmesinin, başka bir hakkın uygulanması bakımından zorunlu olması,
• Yapılacak olan sözleşmelerde, sözleşme hükümlerinin ifası için gerekli olması, gibi durumlardır.

Bu gibi durumlarda, verinin işlenmesinde ilgili kişinin iznine ihtiyaç duyulmuyor. Aksi durumlarda ise kişinin onayı gerekiyor.

Özellikli Kişisel Veri Nedir?

Kişinin; kökeni, dini, mezhebi, dernek ve vakıf üyelikleri, cinsel yaşamı, genetiği ve sağlığına dair bilgiler özellikli kişisel veri sayılıyor. Yukarıda sayılan nedenler bulunsa dahi, bu bilgilerin işlenmesi, kişinin her daim onayına ihtiyaç duyuyor. Kişi tarafından verilmiş bir izin olmaması durumunda, işlenmeleri yasak olan verilerdir.

Verilerin Silinmesi Mümkün Müdür?

Kişi bilgilerinin kaydedilmesinin altında her zaman bir sebep bulunur. Kayıt altına alınmasına sebep veren olay ortadan kalkarsa eğer, bu bilgilerin silinebilmesi mümkün hale geliyor. İlgili kişi silinmesi yönünde bir talep oluşturabilir. Veriyi kayda giren de olayın ortadan kalkması üzerine, kendiliğinden silme kararı alabilir.

Verilerin Aktarılması Mümkün Müdür?

Bu durumda da ilgili kişinin açık bir rıza göstermesi şarttır. Aktarma işlemindeki kişi onayı hem yurt içi hem de yurt dışında geçerlidir.

Kişisel Verisi İşlenen Kişi Hangi Haklara Sahiptir?

Kişi bilgilerinin kayıt altına alınıp alınmadığını tam olarak bilmeyen kişi, firma ya da kuruma başvuru yaparak, kendisi hakkında bazı bilgileri talep etme hakkına sahiptir. Bunlar;

• Hakkında bir kayıt olup olmadığı,
• Bir kayıt açılmışsa, içeriğinin ne olduğu,
• Kayıt almanın hangi amaç doğrultusunda gerçekleştiği ve nasıl bir amaca hizmet edeceği,
• Kişi bilgilerinin dağıtılıp dağıtılmadığı,
• Kişi verilerinin doğru işlenip işlenmediği,
• Düzeltilmesi istenen bilginin düzetilip düzeltilmediği,
• Yok edilmesi istenen bilginin ortadan kaldırılıp kaldırılmadığı,
• Kişisel bilgisinin aleyhine kullanılması sonrasıyla ortaya çıkan zararın karşılanıp karşılanmayacağı, gibi bilgi talepleridir.

Kişi hakları, insanın doğuştan gelen haklarıdır. İnsanın, sırf insan olması sebebiyle elde ettiği haklardır. Bu nedenle, kişi, kişisel bilgileri konusunda her türlü talepte bulunmakta özgürdür.

Bilgi Talebi Nasıl Yapılır?

Yukarı da sayılmış olan taleplerin yapılması, belli başlı bir usul doğrultusunda yerine getirilir. İlk önce bu bilgileri kayıt altına almış olanlara istek yöneltilir. Böyle bir talebin, en geç otuz gün içinde karşılanması gerekiyor. Eğer talep karşılanmasa, kişi, Kişisel Verilerin Korunması Kuruluna başvuru yapabilir.

Kişisel Verinin Kanuna Aykırı İşlenmesinde Suçlar

Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen çeşitli suçlar mevcuttur. Gerçekleştirilen eylemin özelliklerine göre farklı suç tipleri öngörülmüştür. Bu suçlar; kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu ve verileri yok etmeme gibi suçlardır.

Kişisel Verinin Kanuna Aykırı İşlenmesinde Kabahatler

Mevzuat yükümlülüklerin yerine getirilmemesi üzerine verilen idari para cezaları kabahat oluşumunu ortaya çıkarır.