Kripto Dolandırıcılığı Nedir?

Dijitalleşen dünyada finansal işlemlerin bütününe yakını cep telefonları veya bilgisayarlar aracılığıyla internet üzerinden gerçekleştirilmektedir. Bu noktada yeni nesil siber dolandırıcılar belirli yöntemler ile insanları mağdur etmeye ve mevcut sistemden fayda sağlamaya çalışır.

Kripto paralar ise ilk olarak 2009 yılında Bitcoin’in adının duyulması ile dünyaya gelmiş ve süreç içerisinde geçirdiği evrim ile merkeziyetsiz bir yatırım aracı haline gelmiştir. Özellikle son yıllarda kripto paralara olan rağbet, yüksek kazanç oranları, merkeziyetsizlik, paranın takip edilemeyişi, vergi ödenmemesi, transfer kolaylığı gibi sebeplerle artmıştır.

Günümüzde hizmet veren onlarca kripto para borsası, milyonlarca dijital kripto para cüzdanı ve dolaşımda olan binlerce kripto para birimi vardır. Geleneksel finans terimlerinden ve menkul kıymetlerden farklı olarak kripto paralar, hiçbir devletin kontrolü altında değildir. Bu kontrolsüzlük ve merkeziyetsizlik ile amaçlanan şeyler her ne kadar bazı kesimlerce beğenilse de bilinçsiz yatırımcıların nispeten korunmasız olmaları sebebi ile dolandırıcıların iştahını kabartmaktadır.

Kripto dolandırıcılığı için geliştirilmiş pek çok yöntem ve tuzak mevcuttur. Türkiye’de de dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi henüz kripto paralarla, blockchain teknolojisiyle veya kripto para borsalarının işleme esaslarıyla ilgili hiçbir kanun, yasal düzenleme, içtihat, yönetmelik veya resmi bir karar bulunmadığından bu alanda kendi güvenliğinizi sağlamak için çok sıkı tedbirler almanız gerekir.

Her ne kadar Türk Ceza Kanunu’nda dolandırıcılık ve hırsızlık cezayı gerektiren suçlar olarak düzenlenmiş ise de yasal düzenlemelerin bulunduğu, maddi varlıkların nereye transfer edildiğinin takip edilmesi kolay olan klasik banka dolandırıcılıklarına göre coin dolandırıcılığında suçluların tespit edilmesi çok daha zordur.

Kripto Para Dolandırıcılıklarını Tespit Etme

Kripto paralara yatırım yapmak niyetinde iseniz ilk yapmanız gereken şeylerden birisi, kripto dolandırıcılığına karşı nasıl korunabileceğinizi ve kripto para dolandırıcılıklarını nasıl tespit edebileceğinizi öğrenmektir. Genel itibari ile dikkat etmeniz gereken hususlara ve yaygın dolandırıcılık yöntemlerine değinmek gerekirse:

• Virüslü yazılımlardan, zararlı uygulamalardan, belirli bir güvenilirliği olmayan piyasalardan uzak durun. Bilgisayarlarınıza, cep telefonlarınıza veya finansal varlıklarınıza erişim sağladığınız herhangi bir teknolojik alete indireceğiniz, kuracağınız ve kullanacağınız uygulamaların zararsız ve güvenilir olduğuna dikkat etmeniz gerekir. Dolandırıcıların geliştirdiği yaygın bir yöntem, güvenilirliği olan uygulama ve kişileri taklit etmek suretiyle belirli yazılımları cihazlarınıza kurdurmaktan ve kurulan bu yazılım üzerinden cüzdanlarınıza erişim sağlayarak kripto paralarınızın çalınmasından ibarettir. Dolandırıcılar, cihazlarınıza erişim sağlayarak veya kişisel hesap bilgilerinizi ele geçirerek varlıklarınızı kendilerine transfer etmeyi amaçlar. Bu noktada gördüğünüz hiçbir reklama, telefonunuza veya mail adresinize gelen hiçbir maile güvenilirlik taraması yapmadan tıklamayınız. Kripto para alım satımı için kullandığınız aracı kurumların da güvenilirliğine çok dikkat etmelisiniz. Pek çok borsa ilk bakışta güvenilir ve yaygın kullanılır görünümü verilerek kripto dolandırıcılığı amacıyla kullanılır.
• Sosyal ağlarda gördüğünüz yüksek getiri vadeden fonlamalardan uzak durun. Borsa İstanbul ve geleneksel diğer borsalarda yer alan halka arz kurumunun kripto para piyasalarındaki benzeri ICO (ilk kripto para arzı)’lardır. Geleneksel piyasalarda bir senetin ilk arzı gerçekleşmeden önce karşılanması gereken pek çok şart ve güvenilirliğini sağlayan pek çok denetleme organı varken kripto para arzlarında böyle bir denetlemenin varlığı söz konusu değildir. Bu sebepten ötürü, sosyal ağlardaki çok takipçili hesaplar veya reklamlar aracılığı ile yüksek getiri vadeden ICO’lar tanıtılır, fakat böylesi bazı projelerin arkasındaki ekibin tek amacı sizin varlıklarınızı çalmaktır. Katılım sağlayacağınız ilk kripto para arzlarına, fonlamalara katılmadan önce kendi araştırmanızı yapıp kaynağın güvenilirliğini araştırmanız paranızın dolandırıcıların eline geçmemesi için büyük önem arz eder.
• Kripto para cüzdanınızın, adresinizin ve bilgilerinizin güvenliğini sağlayın. Zararlı yazılımlara benzer bir yöntem de oltalama yöntemidir. Yanıltıcı websiteleri vasıtası ile belirli eklentiler cihazlarınıza kurulmakta ve bir kripto para adresine transfer yapmak istediğinizde ilgili adres otomatik olarak değiştirilerek yerine dolandırıcıların adresinin girilmesi sağlanmaktadır. Kripto para adresleri uzun ve karmaşık sayı-rakamlardan oluşan adresler olduğu için bunun tek bakışta görülmesi bazen mümkün olmayabilir. Yapacağınız her kripto para transferinde alıcı adresi doğru girdiğinizden emin olun ve güvensiz siteleri ziyaret etmekten kaçının.
• Telefonunuza veya mail adresinize gelen kod ve şifreleri hiç kimse ile paylaşmayın. Hesabınıza erişmeye çalışan kimseler, çeşitli bahaneler ile dikkatinizi dağıtarak veya telefonunuza erişim sağlayarak şifre sıfırlama kodu gibi kodlar gönderebilir. Hiçbir şart altında telefonunuza gelen kodları paylaşmadığınızdan emin olun.
• Bilgilerinizin çalınması karşılığında sizden kripto para istenmesi halinde derhal kolluk kuvvetlerine başvurun. Görülen bir diğer yaygın coin dolandırıcılığı yöntemi de bilgisayarınıza erişim sağlayarak size ait dosyaları çalan kişilerin, şantaj yöntemi ile sizden çalınan dosyaların silinmesine karşı kripto para talep etmesidir. Kripto paraların takibinin mümkün olmaması sebebiyle günümüzde pek çok yasa dışı haksız gelir transferi bu vasıta ile gerçekleştirilmektedir. Cihazlarınızın güvenliğini sağladığınızdan emin olun. Sizden kripto para transfer etmenizi isteyen kimseye itibar etmeyin.

Yukarıda anlatılan örnekler çoğaltılabilir fakat anlatılanlara dikkat ederek kripto para dolandırıcılığını tespit edebilir, kendi güvenliğinizi sağlayabilirsiniz.

Dolandırıcılığa kurban gitmişseniz, kolluk kuvvetleri ve soruşturma amirleri dolandırıcıların kimliğini tespit etmek için IP adreslerini, GSM hatlarını, internet ayak izlerini takip etmeye çalışacaktır. Dolandırıcılar yurt içinde ise veya yurt içinde merkezi bulunan kripto para borsaları üzerinden işlem yapıyorlarsa (Binance, BTC Türk, Paribu vb.) tespit edilebilmeleri nispeten kolay olur.

Kripto Dolandırıcılığından Nasıl Korunulur?

Kripto paralar hakkında yaptığınız her işlemde önceliğiniz korunma içgüdüsü olmalıdır. Piyasanın henüz yasal zemininin olmayışı, kripto cüzdanlarının kimliksizliği, blockchain işlemlerinin takibinin güç olması gibi sebeplerle her işlemi öncelikle büyük titizlikle incelemeli ve tam güven sağlamadan işlem yapmamalısınız.

Sosyal ağlarda paylaşım yapan hesaplara, reklamlara itibar etmeden önce kendi araştırmanızı yapın. Pek çok coin dolandırıcılığı hadisesinin kaynağının sosyal medyadaki anonim hesaplar ve sosyal medyada paylaşılan sahte vaat içeren reklamlardan kaynaklandığını unutmayın. Ne kadar güveniyor olursanız olun hiç kimseye cüzdanlarınızın, borsa hesaplarınızın şifrelerini veya bunlara ilişkin aldığınız kodları söylemeyin. Kendi korumalı cihazlarınız haricinde yabancı cihazlardan varlıklarınızın bulunduğu cüzdan veya borsalarınıza giriş yapmayın.

Kripto para ilk arzlarına girerken çok temkinli davranın. Yüksek kazanç vaat eden onlarca ICO, hiçbir projesi olmaksızın insanların paralarını ele geçirmeyi amaçlar. Hangi ağlara cüzdanınızı bağlayacağınız hakkında seçimlerinizde çok dikkatli olun. Cüzdanınıza gelen tanımadığınız hiçbir kripto para, token veya NFT ile etkileşime geçmeyin. Cüzdanlarınıza erişim kodlarınızı ve hesap bilgilerinizi güvenli yerlerde saklayın. Çift faktörlü doğrulamayı mutlaka kullanın.

İşlem yapacağınız borsaların güvenilirliğini araştırın. Güvenliğinden emin olmadan hiçbir uygulamayı veya yazılımı cihazlarınıza kurmayın, mutlaka virüs taraması yapın. Güvenli olmayan sahte websitelerle etkileşime geçmeyin. Kripto dolandırıcılığının en büyük mağdurlarının piyasaya yeni giren tecrübesiz yatırımcılar olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Kripto para piyasaları tüm geleneksel piyasalardan farklı olması itibariyle tecrübe kazanması çok zor bir piyasadır.

Bu sebepledir ki dolandırıcıların ilk ve en büyük hedefi, piyasaya yeni gelen kullanıcılardır. Kripto para dünyası ile yeni tanışıyorsanız, siz de bu tavsiyelere uyabilir ve işlemlerinizi daha dikkatli bir şekilde yapmaya özen gösterebilirsiniz.