Miras Davası Nedir?

Miras davası nedir, genellikle halk içinde sıkça görülen davaların başında gelir. Murisin (Mal sahibi kişi, mirasını devreden) ölmesi durumunda veya gaip (Haber alınamaması, kaybolması) olduğunda mali varlıklarının yasal mirasçılarla paylaşılması durumuna ” miras davası ” adı verilir.

Muris, eğer ölümünden önce “vasiyet” bırakmış ise vasiyetin gerekliliklerine bütün mirasçılar razı gelirse miras davası açılmasına gereklilik duyulmaz. Miras davaları, birçok konu başlığı üzerinde olabilir. Miras davalar, çoğunlukla mirasçılar arasında doğan uyuşmazlıklar üzerine açılan davalardır.

Mirasçılar Kimlerdir?

Miras davası nedir, vefat eden bireyin veya gaipliği mahkemece yargı altına alınmış kişilerin, arkalarında bıraktıkları varlıkları, alacakları ve borçlarının bütünü  “miras” adı altında toplanır. Hukuk biliminde bunların toplamına “Tereke” adı verilir. Mirasçılar, medeni hukuk dalında ikiye ayrılır;

• Vefat eden murisin anne ve babası,
• Murisin nikahlı eşi ve çocukları,
• Kardeşleri,
• Çocuklarının çocuklar (torunları),
• Annesinin annesi (büyükanne) ve babasının babası (büyükbaba).

Kanunda yer alan yasal mirasçıların bütünü aynı zamanda hak sahibi olamaz. Eğer kardeşi sağ ise bu haktan kardeşinin çocukları yaranamaz. Yasal mirasçıların yanında atanmış mirasçılar da bulunur. Atanmış mirasçılar, murisin (miras sahibi) vefatından önce düzenlediği vasiyetnameye dahil ettiği mirasçılara denilir. Yasal mirasçılar ise murisin herhangi bir beyanı olmaksızın hak sahibi olan kişilerdir.

Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Malın bölüştürülmesi derece (zümre) sistemi sayesinde yapılır. Bu sisteme göre ilk paylaştırma birinci dereceden başlar. Murisin alt soyu (Murisin çocukları, çocuklarının çocukları, torunları) ve onlardan doğan çocuklardır.) birinci dereceden mirasçılarını oluşturur. Murisin ikinci dereceden mirasçıları onu dünyaya getiren anne ve babasıdır (üst soy). Ebeveynleri sağ değilse eğer bu hak murisin kardeşlerine geçer.

Murisin birinci dereceden mirasçısı bulunmuyorsa tereke ikinci dereceden mirasçıları arasında paylaştırılır. Murisin üçüncü dereceden miras sahipleri büyükanne ve büyükbabasıdır. Üçüncü dereceden hak sahipleri, mirasçı olabilmeleri için birinci ve ikinci dereceden hak sahiplerinin hiçbirinin bulunmaması gerekir. Evlilik dışında doğan çocukların, yasal mirasçı olabilmesi adına dava açması gerekir. Murisin eşi her derece için belli başlı bir oranda miras hakkı bulunur.

Miras Davalarının Çeşitleri Nedir?

Konusu miras olan davaların genel adlandırması “miras davası” olsa dahi kendi içerisinde konularına göre ayrım ve gruplandırma vardır.

Bunlar;

• Mirasçılık belgesinin talebi (alınması) davası
• Mirasçılık belgesinin iptal edilmesi davası (daha önce alınmışsa eğer)
• Reddi miras davası
• Mirasın tenkisi ve iadesi davası
• Vesayet davası
• Vasiyetin iptal edilmesi üzerine dava
• Vasiyetnamenin yerine getirilmesi üzerine dava (ifası)
• Miras sözleşmesi davası
• Mirastan mal kaçırılması durumunda açılan dava
• Mirasta hak kazanma davası (istihkak)
• Mal varlığının tespit edilmesi davası (Terekenin varlığının tespiti)

Mal davaları, tespit ve delil gerektiren aynı zamanda zaman alan davalardır. Bu tür davalar için hukuki danışmanlık alınması gerekir.

Miras Davası Nasıl Açılmalıdır?

Dava öncesi birçok hazırlık yapılması gerekir. İlk önce murisin geride bıraktığı herhangi bir vasiyetname (yasal olarak düzenlenmiş) olup olmadığı kontrol edilmelidir. Vasiyetname yoksa dava ilgili mahkemeye müracaat edilerek açılır. Vasiyetname varsa ve pal paylaşımı vasiyette olması gerektiği gibi paylaşılmadıysa dava açılması (tespit edildiği taktirde) muhtemeldir.

Miras Davalarına Bakan İlgili Mahkeme Nedir?

Bu davalara bakmakla yükümlü mahkemesi, asliye hukuk mahkemesidir. Murisin mirasının tespit edilmesi ve velayetinin duyurulması ili alakalı davalar sulh mahkemelerinde görülür. Miras davaları, murisin taşınmazlarının var olduğu bölgedeki mahkemelerde görülür.

Miras Davaları Ne Kadar Zaman Alır?

Miras davası nedir, miras davaları, oldukça uzun sürer. Davanın süreci ve mirasçıların itirazı nedenleriyle bu süreç uzar. Dava dilekçesine ulaşan mahkeme, süreci mirasçıların tespiti ve tebligatın yayınlanmasıyla başlar. Sürecin uzun sürmesinin sebebi, mirasçılar arasında vefat edenlerin bulunması ve vefat eden mirasçıların mirasının devralan mirasçıların bulunmasının uzun sürmesidir.

İlgili mahkeme bu arada murisin varlıklarını, alacakları ve borçlarının tespiti adına ilgili makamlara, kurumlara bildiri gönderir. Bütün bu işlemler tamamlanınca, mahkeme mirasçıları dinler. Bu işlem sırasında itiraz edilirse, doğal olarak celse sayısında artış yaşanır. Ortalama bir miras davası, (mahkemenin iş yükü hesaba dahil edilince) 2 yıl kadar sürebilir.

Mirasçılıktan Çıkarma İşlemi Nasıl Yapılır?

Saklı paylı mirasçılar, murise veya murisin yakınlarına (Ailesine) karşı işlediği ağır derecede bir suç ya da aile hukukuna dayanan ödev ve sorumluluklarını yerine getirmemekte ısrarcıysa muris tarafından mirasçı listesinden çıkarılabilir. Bu kişi miras hakkını kaybettiği gibi aynı zamanda tenkis davası açma hakkına da sahip değildir.

Çıkarılan kişinin, alt soyu var ise bu hak onlara devredilir ve murisin mirasçısı çıkarılan kişinin alt soyu olur. Alt soyu yok ise hakkı geri kalan mirasçılar arasında bölüştürülür. Mirastan çıkarılan kişinin, çıkarma gerekçeleri düzgün bir şekilde açıklanmalı, bu işlem doğru yapılmazsa geçersiz kabul edilir.

Reddi Miras Nedir?

Murisin ölümü veya gaipliği ardından, yasal veya atanmış mirasçının veya mirasçıların tereke (varlıkları, hak ve borçları) üzerinden kendi payına düşeni reddetmesi üzerine “reddi miras” adı verilir. Mirasçı, reddi miras yaptığında yalnızca varlıklarından feragat etmez, aynı zamanda murisin borcundan da feragat (hakkında kendi isteğiyle vazgeçme) etmiş olur.

Nikahsız Eş ve Evlilik Dışı Çocuk Mirastan Pay Alır Mı?

Murisin terekesinden yararlanmak adına yasal veya atanmış mirasçısı olmak gerekir. Nikahsız eş eğer atanmış varis değilse bu haktan yararlanması mümkün değildir. Evlilik dışı doğan çocukların mirasçı olabilmesi adına muris tarafından tanımlanması gereklidir. Muris tarafından tanınan çocuklar, evlilik birliği içerisinde doğmuş gibi kabul edilir ve eşit miktarda pay alır.