Müsaadere Sistemi Ne Demektir?

Türk yargı sisteminde sıkça bahsi geçen müsaadere sistemi ne demektir? Müsadere, suç konu belirli eşya ve kazançların mülkiyetinin kamuya geçirilmesi olarak tarif edilir. Müsaade sistemi Türk Ceza Kanunu’nun 54 ve 55. Maddelerinde düzenlenmiştir. Anayasanın 38. Maddesine göre göre genel müsadere yasaktır.

Bu sayede kişilerin mülkiyet hakları güvence altına alınmıştır. Türk Ceza Sistemine konu müsadere sistemi, genel müsadere anlamı taşımayıp, özel müsadere sistemi anlamı taşır. Türk yargı sistemine göre, müsadere edilen mal veya paranın değerinin suç ile ilgili olması gerekir. Buna göre suça konu olmayan kazanç, para, eşya ve malvarlığı müsadere edilemez.

Uygulamada, bazı durumlarda mahkeme kararlarına dayandırılarak, suça konu eşyanın tasfiyesine ve imhası gerçekleştirildiği görülür. Müsadere asıl olan eşyanın imhası veya tasfiyesi yerine, güvenlik tedbirleri olarak eşyanın müsaderesine hükmedilmesidir.

Müsaderenin işleminin yerine getirilebilmesi için, iddianamede müsadere talebinin bulunması gerekir. Yargıtay 19. Ceza Dairesi’nin 2021/3512 sayılı Kararında İddianamede müsadere talebi bulunmamasına karşı, 14 adet cep telefonunun müsadere edilmesinin hukuka aykırı olduğuna hükmetmiştir.

Müsadere Çeşitleri Nelerdir?

Türk Ceza Kanunu’nun 54. Maddesi eşya (mal) müsaderesi, Türk Ceza Kanunu’nun 55. Maddesi kazanç ve para müsaderesinden bahseder. Kanuna göre işlenen bir suçla ilgisi ortaya konulan belirli eşyalar, kazanç ve paralar, şartları oluşmuşsa müsadere edilir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 18. Maddesine göre, kabahatin işlenmesine konu eşyanın veya elde edilen eşyanın mülkiyetinin kamu geçirilmesine hükmedilir. Bu yöntemle müsaderenin gerçekleşmesi için, söz konusu eşya suçta kullanılmış olması ve buna ilişkin hüküm bulunması gerekir.

Türk Ceza Kanunu’nun 60. Maddesi 2. Bendinde, dernek, vakıf, şirket gibi tüzel kişilerin yararına işlenen suçlarda, yararına suç işlenen özel hukuk tüzel kişisi hakkında eşya ve kazanç müsaderesi hükümleri uygulanır.

Müsaderenin Hukuki Nitelikleri Nelerdir?

Müsaadere sistemi; Türk yargı sisteminde işlenen suçlara ilişkin ceza sistemi, suça ilişkin öngörülen cezalar ve uygulanan güvenlik tedbirleri olmak iki başlık altında düzenlenir. Müsadere, güvenlik tedbirine konu hukuki işlemlerdir.

Müsaderenin hukuki sonuçları;

• Suça ilişkin yapılan yargılama sonucunda, yargılanan kişi mahkumiyet kararı almamış olsa bile, suça konu eşya, para ve malın müsaderesinde hukuki bir engel bulunmaz.
• Bir suça ilişkin yapılan yargılamalarda, yargılanan kişinin mahkumiyeti durumunda, mahkum edilenin aleyhine olan durumlar ortaya konmadan karar temyiz edilmemişse, Yargıtay tarafından suçlu aleyhine hüküm bozulmaz. Bu durumdan sanığın kazanılmış hakları korunur. Müsadere işleminde bu durum söz konusu değildir. Yargılama aşamasında suça konu eşyanın, paranın müsaderesine karar verilmemiş olması, sanık açısından hak oluşturmaz. Sanık aleyhine müsadere kararı mahkemenin her aşamasında verilebilir.

Müsadere kararları için zamanaşımı süresi 20 yıldır. Zamanaşımı müsadere kararına hükmedilmesi ile başlar. Zamanaşımı süresi dolmasına rağmen kararın infazı gerçekleştirilemeyen mal, para ve kazançlar müsadere edilemez.

Eşya Müsaderesi Şartları Nelerdir?

Müsadere yöntemleri arasından, eşya müsaderesi en çok uygulanan müsadere türüdür. Eşyanın müsaderesinde bazen hatalar oluşmaktadır. Bunun nedeni Türk Ceza Kanunu’nun 54. Maddesinin tüm yönleriyle bir sistem içinde değerlenmesinden kaynaklıdır.

Eşya ve malın müsaderesinin şartları;

• Müsadere konun suça konu eşyanın, iyiniyetli üçüncü kişilere ait olmaması gerekir. Burada iyiniyetli üçüncü kişiden bahsedilebilmesi için, kişinin kendisine ait malın, suçtan kullanıldığını bilmemesi, buna izin vermemesi ve göz yummaması gerekir. Aksi durumda malın müsaderesine karar verilebilir.
• Suça konu eşyanın bir kısmı suçta kullanılmışsa, ve söz konusu eşya ayrılabiliyorsa, sadece suçla ilintisi olan eşyanın müsadere edilmesi esastır.
• Suç konu eşya üzerinde birden fazla kişi hak sahibiyse, eşya üzerinde müsadere sadece suç işleyenin payı oranında gerçekleşir.
• Bir suçtan dolayı eşyanın müsadere edilebilmesi için, işlenen suçun kasten gerçekleşmiş olması gerekir. Taksirli suçlarda kullanılan eşyalar müsadere edilmez.
• Müsaderesine karar verilen eşyanın mutlaka suçla ilgili olması gerekir.

Bu şartları yerine getirmeyen eşyalar müsadere edilemez. Müsadere bir ceza değil, tedbir sistemidir.

Suç ve Müsadere İlişkisi Nedir?

Yargılama neticesinde müsaderesine karar verilen malvarlığının, mutlaka suçla arasında ilişki olması gereklidir.

Eşya veya para;

• Suçun işlenmesinde kullanılmışsa,
• Suçun işlenmesine tahsis edilmişse,
• Suçtan elde edilmişse,

Müsadere edilir. Suçta kullanılmamış, ancak kullanılmak üzere hazırlanmamış eşya veya para müsadere edilemez. Bu tür eşya veya paraların kamu sağlığı, kamu güvenliği veya genel ahlak açısından tehlikeli olduğu kanaati oluşması durumunda, müsaderesine hükmedilebilir.

Müsadere Uygulamasında Orantılılık İlkesi Nedir?

Müsadere, devletin kamu yararına kişilerin mülkiyet hakkına müdahalesidir. Mülkiyet hakkına müsadere işlemlerinde, yapılan müsaderenin suç ile orantılı olması gerekir. İşlenen suçun oranına göre, eşyanın müsaderesi daha ağır sonuçlar oluşturmamalıdır.

Kaim Değerin Müsaderesi Nedir? Müsadere işlemlerinde, suça konu eşyanın el değiştirmesi, tüketilmesi, satılması veya yok edilmesi durumlarında, eşyanın müsadere işlemi gerçekleştirilemez. Bu durumda eşyanın piyasa değeri, yani kaim değeri hesaplanarak, müsadere edilir.

Yasak Eşyanın Müsaderesi Nedir?

Üretilmesi, taşınması, kullanılması, satılması, satın alınması, bulundurulması yasak olan eşyalar üzerinde, devletin müsadere yetkisi bulunur. Hint keneviri, ruhsata tabi olan ancak ruhsatlandırılmamış ateşli silahlar, uyuşturucu ve uyarıcı maddeler bunlardan bazılarıdır.

Müsadere İşlemlerinin Usulü

Müsadere gerektiren durumlarda, kamu davası açılmış veya kamu davası açılmamış olması, müsaderenin gerçekleşmesine engel teşkil etmez. Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı veya katılan, davayı görmeye yetkili kılınmış mahkemeye yazılı olarak başvurarak, suçta kullanılan eşyanın müsaderesini talep eder.

Mahkeme talebi değerlendirerek eşyanın müsaderesine karar verir. Aksi durumda geçici olarak muhafaza altına alınan eşyanın iadesine hükmeder. Müsadere sırasında eşya üzerinde hak sahibi olan kişiler duruşmaya çağrılır. Hak sahipleri duruşmada sanığın sahip olduğu hakları kullanırlar. Hak sahiplerinin davet edilmesine rağmen duruşmaya gelmemiş olmaları, eşya üzerinde hüküm verilmesine engel değildir.

Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimle İletişime Geçiniz!