Tasarrufun İptali Davası

Tasarrufun iptali davası İcra ve İflas Kanunu (“İİK”) m.277 ve devamında düzenlenmiş olup, borçlunun alacaklılara olan borçlarını ödememek için kötü niyetli şekilde varlıklarını 3. Kişilere devretmesi halinde açılabilen bir dava türüdür. Alacaklılar belirli şartların varlığı halinde borçlu tarafından icra takiplerini sonuçsuz bırakmak amacıyla yapılan tasarrufların iptalini isteyebilirler.

Tasarrufun İptali Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Tasarrufun iptali davası alacakların icra yoluyla tahsil edilemediği durumlarda açılabilir. Borçlunun son 5 yıl içinde mal kaçırma niyetiyle devrettiği her türlü taşınır ve taşınmaz varlıkları dava konusu olabilir. İİK tasarrufun iptali davasına konu olabilecek işlemleri şu şekilde belirlemiştir:

• Eş, kendisinin veya eşinin alt ve üst soyları, 3. dereceye kadar akrabalar ve evlatlık ile yapılan karşılıklı tasarruflar.
• Borçlunun kendi edimine karşılık olarak oldukça düşük bir karşılık kabul ettiği sözleşmeler.
• Ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi kanunen bağışlama hükmünde olan sözleşmelere bağlı yapılan tasarruflar.
• Borçlu tarafından başka bir borca karşılık teminat olarak gösterilen rehinler. (Borçlunun teminat göstermeyi borcun doğumundan önce taahhüt etmiş olması hali bunun istisnasıdır.)
• Alışılmış ödeme araçları dışında başka bir şekilde yapılan ödemeler.
• Vadesi gelmeden yapılan borç ödemeleri.
• Tapuya konulan şerhler.
• Borçlunun alacaklılarına zarar verme amacıyla yaptığı her türlü tasarruf işlemi.

Tasarrufun İptali Davası Şartları

Tasarrufun iptali davası açılabilmesi için aranan şartlar şunlardır:

• Alacaklı ve borçlu arasında hukuken geçerli bir borç ilişkisi bulunmalıdır.
• Borçlu hakkında kesinleşmiş bir icra takibi bulunmalıdır. Borçlunun icra takibine itiraz etmiş olması veya icra takibi sürecinde borçluya usulüne uygun şekilde tebligat yapılmamış olması gibi durumlarda kesinleşmiş bir icra takibi söz konusu olmaz.
• Borçluya yönelik yürütülen icra takibi sonucunda borçlu hakkında kesin veya geçici aciz vesikası verilmiş olmalıdır.
• İptal davasına konu olan tasarruf işlemi icra takibine konu borcun doğumundan sonra gerçekleştirilmiş olmalıdır.
• Dava 5 yıllık hak düşürücü süre içinde açılmalıdır. 5 yıllık sürenin hesabı tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren başlar.

Tasarrufun İptali Davalarında Taraflar Kimlerdir?

Tasarrufun iptali davasında davacı alacağını tahsil edemeyen alacaklı iken, davalı aleyhine icra takibi başlatılan borçlu ile mal varlığını devrettiği 3. kişilerdir. Buna göre bu davalarda en az 3 taraf söz konusudur.

Tasarrufun İptali Davalarında Görevli Mahkeme

Tasarrufun iptali davaları genel görevli mahkemeler olan asliye hukuk mahkemelerinde görülür. Bu konuda sıklıkla yapılan bir hata iptali talep edilen tasarrufun ticari bir ilişkiye dayanması halinde davanın asliye ticaret mahkemesinde açılmasıdır. Oysa ki her türlü tasarrufun iptali davası asliye hukuk mahkemelerinin görev alanına girer.

Tasarrufun İptali Davalarında Yetkili Mahkeme

Tasarrufun iptali davası davalılardan birinin yerleşim yerinde bulunan asliye hukuk mahkemesinde açılabilir.

Tasarrufun İptali Davasında Dava Değeri

Tasarrufun iptali davası mala ilişkin olmadığından ayni değil şahsi bir davadır. Bu nedenle alacaklının ödenmemiş alacağı ile iptali istenen tasarrufun değerinden hangisi daha az ise dava değeri olarak belirlenir.

Tasarrufun İptali Davasında İspat Yükü

Tasarrufun iptali davasında ispat yükü davacı alacaklı üzerindedir. Alacaklı bu davada borçlunun mallarını kendisine zarar vermek maksadıyla 3. kişiye devrettiğini, malları devralan 3. kişinin de bu durumu bildiğini ispatlamalıdır.

Tasarrufun İptali Davasında Arabuluculuk Şart Mı?

Tasarrufun iptali davası öncesinde arabulucuya gidilmesi şart değildir. Bununla birlikte taraflar dilerse arabulucuya başvurabilirler.

Tasarrufun İptali Davasında Harç Hesaplama

Tasarrufun iptali davası nisbi harca tabidir. Harç hesabında dava değeri dikkate alınır.

Tasarrufun İptali Davalarında Vekalet Ücreti Maktu Mu?

Tasarrufun iptali davasında vekalet ücreti maktu değil nispidir. Hesaplamada yine dava değeri esas alınır.

Tasarrufun İptali Davası Sonucunda Ne Olur?

Dava sonucunda davanın kabulüne karar verilmiş olması halinde alacaklı davaya konu varlıklar sanki halen borçlunun mal varlığındaymış gibi haciz ve satışla alacağını ve ona bağlı fer’i hakları tahsil edebilecektir. Buna göre yapılan tasarruf işlemi iptal olmayıp, davaya konu malvarlığı 3. kişiye ait olmaya devam edecektir.

Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık olarak sorunlu alacaklarınızın tahsilinin her türlü aşamasında ve diğer tüm hukuki sorunlarınızda sizlere yardımcı olmak için buradayız!