Tebliğname Ne Demek?

Toplumu oluşturan bireylerin suçtan korunması ve suç teşkil eden eylemlerin cezalandırılması, ceza hukuku vasıtası ile gerçekleştirilir. Ceza yargılaması ilk olarak savcılık makamları ve birlikte çalıştıkları kolluk kuvvetleri vasıtası ile soruşturma safhası ile başlar, suça ilişkin şüphenin varlığı halinde kovuşturma adı verilen ceza davası ile devam eder. Ceza davaları sonucu kişilerin özgürlüklerinden yoksun bırakılmaları, bir takım haklardan mahrum kılınmaları ya da adli para cezalarına çarptırılmaları gündeme gelir. Bu sebeple ceza yargılamasında davayı karara bağlayan yerel mahkemelerin gerçekleştirebilecekleri hatalı incelemeler ya da değerlendirmeler, kural olarak yargılama taraflarının başvurusu ile üst mahkemelerin kontrol mekanizmasına tabi tutulur. Usule uygun şekilde yürütülmeyen yargılama neticesinde ya da haksız veya hatalı değerlendirme sonucu cezai yaptırıma maruz bırakılan kişiler hakkında üst mahkemelerin istinaf ya da temyiz incelemesi gerçekleştirmeleri mümkün olduğu gibi cezalandırılması gerekirken cezasız bırakılan olaylar hakkında da bu başvuru gerçekleştirilebilir.

İstinaf ve temyiz incelemeleri, yerel mahkeme ilamının hukuka uygunluğunu denetleme görevini üstlenir. Kararın ve mahkeme tarafından yapılan işlemlerin hukuki durumu, delillerin niteliği ve varılan kanaatin sonucu incelemeye tabi tutulur, inceleme neticesinde istinaf ya da temyiz talebine ilişkin bir karar açıklanır. Bu karar, yerel mahkeme kararının onanmasını içerebileceği gibi kararın bozulması hakkında da olabilir. Temyiz incelemeleri, Yargıtay’ın gerçekleştirdiği incelemelere denir. Temyiz talebiyle Yargıtay’a gönderilen bir dosya ilk olarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na tevzi edilir. Bu işlemle birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, dosyanın kaydını gerçekleştirir ve tebliğname numarasını belirler.

Tebliğname Nedir?

Temyiz incelemesi amacı ile Yargıtay’a gönderilen ceza dosyalarının Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ilk olarak incelemeye tabi tutulduğundan bahsedilmiştir. Savcılık, dosyayı kaydederek tebliğname numarasını atar. Tebliğname numarası belirlenen dosya, sıraya alınarak arşive gönderilir. Tebliğname numarasına göre sırası gelen dosya tekrardan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gelir ve dosyaya görevli savcı ataması gerçekleştirilir. Görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı, dosyaya ilişkin incelemelerini detaylı şekilde gerçekleştirir ve görüşlerini tebliğname adı verilen belgede belirterek temyiz incelemesinin tamamlanması için görevli Yargıtay Ceza Dairesi’ne gönderir. Tebliğnamenin işlevi, soruşturma aşamasının sonunda savcının hazırladığı iddianame ile kovuşturma aşamasında savcı tarafından hazırlanan mütalaaya benzer. Dosyanın içeriği ve savcılık görüşü hakkında kanaatler tebliğname ile dosya arasına alınır.

Tebliğname Hangi Durumlarda Düzenlenir?

Temyiz talep eden tarafların, bu talepleri ile dosya içeriğinin Yargıtay Savcısı tarafından incelenmesi zorunludur. Öyle ki Yargıtay Savcısından tebliğname alınmaksızın ceza dairesi huzuruna getirilen dosyalar hakkında, dosyanın geri gönderilerek tebliğname aldırılmasına ilişkin pek çok emsal nitelikte karar bulunur. Tebliğname, bir ceza dosyasının temyiz talebi ile Yargıtay’a gönderildiği her durumda düzenlenmesi gereken bir belgedir. İşlev olarak dosyanın ceza dairesince karara bağlanmasından önce Yargıtay savcılarının kanaatlerini bildirmelerini ve dosya hakkında görüşlerini açıklamalarını karşılayan bu belge, temyiz incelemesinin ayrılmaz bir unsurudur.

Bazı durumlarda ceza daireleri tarafından dosyanın tebliğname veren savcıya yeniden gönderilerek ek tebliğname alınmasının talep edildiği de görülmektedir. Yargıtay savcısı, tebliğnameyi eksiksiz ve somut olaya uygun şekilde tanzim etmekle yükümlüdür. Örneğin olaya ilişkin incelemenin yer almadığı ya da tarafların temyiz taleplerine yönelik kanaatin bildirilmediği tebliğnameler hakkında ek tebliğname alınmasına karar verildiğine sıkça rastlanır. Ek tebliğnamede istenen hususlar, ceza dairesi tarafından açıkça belirtilir.

Tebliğnamenin Hukuki Niteliği ve Önemi

Tebliğnamenin önemi, tıpkı ceza yargılamasının başlangıcı olan soruşturma evresinde olduğu gibi savcılık makamı tarafından bir ön inceleme yapılması ve mahkeme heyetine savcı mütalaasının bildirilmesidir. Savcı, tebliğname ile temyiz talebi hakkındaki kanaatini ve hukuki görüşlerini ilgili ceza dairesine bildirir. Hukuki nitelik itibariyle iddianame ile mütalaaya benzer bir yapı gösteren tebliğnamenin her temyiz incelemesinde alınması zorunludur. Ayrıca tebliğnameler, ceza dairelerinin iş yükünde de yardımcı olur. Ceza dairesi hakimleri, bazen sayısı binleri bulabilen sayfadaki dosyayı incelemeden önce tebliğnameden fikir edinerek incelemelerinde bu evraktan faydalanırlar. Fakat mahkemenin tebliğname ve savcı kanaati ile bağlı olmadığını da belirtmek gerekir. Mahkeme, tebliğnamede açıklanan kanaatin zıttı yönde bir karara da varabilecektir.

Emsal Kararlar ve Tebliğname Örnekleri

Tebliğname hususunda önem arz eden bazı emsal kararlar yıllar içerisinde standart uygulama haline bürünmüştür. Bu hukuki kavrama ilişkin emsal kararlara ve tebliğname örneğine aşağıdan ulaşabilirsiniz:

• “Sanıklar hakkında 6831 sayılı Kanun’un 93/1-2. madde hükmüne aykırılık suçundan açılan davada beraat hükmü verildiği ve bu hükmün O Yer Cumhuriyet savcısı tarafından temyiz edildiği halde tebliğnamede söz konusu temyiz istemine ilişkin görüş bulunmadığı anlaşılmakla, bu hususta ek tebliğname düzenlendikten sonra iadesi için, dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 11/02/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.” (Yargıtay 19. Ceza Dairesi’nin 2020/1229 Karar Sayılı ilamı – Ek tebliğname)
• “Yargıtay C.Başsavcılığı’nca düzenlenen tebliğname, sanıklar İbrahim ve Cevat müdafiisine tebliğ edilmeksizin Özel Dairece inceleme yapılarak karar verilmesi, CYUY’nin 316/3. maddesinin buyurucu hükmüne aykırılık oluşturduğundan, Yargıtay C.Başsavcılığı itirazının kabulü ile Özel Daire kararının kaldırılarak, tebliğnamenin sanıklar müdafiine tebliğinden sonra süresinde sunmaları halinde tebliğnameye yazılı olarak verecekleri cevap da değerlendirilerek temyiz incelemesinin icrasıyla bir karar verilmek üzere dosyanın Özel Dairesine gönderilmesine karar verilmelidir.” (Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2007/184 Karar Sayılı ilamı – Tebliğnamenin taraflara tebliği)
• “Somut olayda, sanıklar müdafiine tebliğname 05.12.2007 tarihinde tebliğ edilmiş ise de, bu tebliğ yasanın aradığı bir tebliğin sonuçlarını gerçekleştirmekten uzaktır, zira Özel Dairece, henüz tebliğname tebliğ edilmeden hüküm incelenerek 03.12.2007 tarihinde düzelterek onama kararı verilmiş, dolayısıyla tebliğnamenin tebliği ile amaçlanan, tebliğnamedeki görüşlerden haberdar edilme ve karşı görüşlerini bildirme olanağı ilgililere tanınmamıştır. Bu itibarla itirazın kabulü ile özel daire düzelterek onama kararının kaldırılıp, tebliğnameye verilen cevaplar da değerlendirilmek suretiyle yeniden inceleme yapılmak üzere dosyanın Özel Dairesine gönderilmesine karar verilmelidir” (Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2008/209 Karar Sayılı ilamı – Tebliğnameye gelecek cevapların beklenmesi)

• Tebliğname sonucu örneği: “Yukarıda özet bilgileri yazılı dosya incelendi. Hükmedilen cezanın süresine göre koşulları bulunmadığından, sanık ….’ın duruşmalı inceleme isteminin CMK’nın 299. maddesi gereğince REDDİ Gerekçeli karar başlığında suç tarihinin “18/07/2017” yerine “15/07/2016” olarak gösterilmiş olması mahallinde düzeltilmesi mümkün yazım hatası olarak kabul edilmiştir. Yapılan yargılamaya. dosya içeriğine, toplanıp karar yerinde gösterilen ve değerlendirilen delillere, oluşa ve mahkemenin soruşturma sonucunda oluşan inanç ve takdirine, suçun oluşumuna ve niteliğine uygun kabul ve uygulamasına, hukuka uygun, yasal ve yeterli olarak açıklanan gerekçeye göre, sanık ve müdafiinin usule, eksik incelemeye, sübuta, suçun unsurlarının oluşmadığına, ceza miktarının fazlalığına ve sair hususlara ilişkin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden, 5271 sayılı CMK’nın 302/1. maddesi uyarınca, usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN ESASTAN REDDİYLE HÜKMÜN ONANMASI, Talep ve dosya tebliğ olunur.”

Tebliğnameye Karşı İtiraz ve Hukuki Yollar

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından düzenlenen tebliğname, içerdiği görüş ve kanaatler itibariyle sanık veya müdafiisine ya da katılan ya da vekiline tebliğ edilir. Tebligatın yapılmasının ardından tebliğnameye cevap süresi olan iki haftalık süre başlar. Tarafların tebliğnamede yer alan kanaat ve görüşlere ilişkin beyanları bu süre içerisinde ilgili ceza dairesine sunulur. Tebliğnameye yazılacak cevaplar, yargılamada büyük önem arz eden temyiz incelemesi öncesinde hak kayıplarının önüne geçilmesi adına büyük önem arz eder. Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, müvekkillerinin taraf olduğu ceza yargılamalarında temyiz incelemesi sürecini büyük bir titizlikle ele alır.