Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu Nasıl Yapılır?

Hukuk düzeni, toplumsal yaşam içerisindeki huzurun ve barışın teminatı olma görevini güder. Bireylerin hem suç içeren eylemlere karşı korunması hem de maddi anlamda varlıkları ile yapacakları işlemlerde mağdur edilmemeleri amacıyla pek çok düzenleme yapılmıştır.

Hukuki olarak korunması gerektiği düşünülen bazı insan topluluklarına yönelik yapılan özel düzenlemeler, pozitif ayrımcılık adı verilen uygulamayı oluşturur. Örneğin işçi – işveren ilişkisinde işçi tarafı, sosyo ekonomik durumu ve geçim kaygısı nedeniyle işveren karşısında yaşayacağı doğal psikolojik baskı nedeniyle İş Kanunu’nda ve çeşitli kanunlarda getirilen düzenlemeler vasıtası ile pozitif ayrımcılığa tabi tutularak korunmuştur. Bu yöndeki uygulamaları görmek pek çok alanda mümkündür. 

Para veya maddi varlıklar karşılığında, ticari veya mesleki amaçlar gütmeyerek mal veya hizmet satın alan bireylere tüketici sıfatı verilir. Hukuk düzeni, kâr amacı gütmeksizin bir tüketim eylemi gerçekleştiren ve kötü niyetli eylemlere karşı korunması gerektiği kabul edilen bu sıfatı taşıyan insanları pozitif ayrımcılığa tabi tutmuş ve haklarına erişimini kolaylaştırmak için bazı gelişmeler meydana getirmiştir. Tüketici hukukunun ve tüketicinin haklarına ulaşabilmesinin en temel unsuru olarak Tüketici Hakem Heyeti kurulması kararlaştırılmıştır.

Tüketici Hakem Heyeti Nedir?

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile tüketici sıfatını taşıyan kişilerin mal veya hizmet alım satımları esnasında satıcı ya da sağlayıcı taraflar ile yaşadıkları uyuşmazlıkların hızlı ve ulaşılabilir şekilde çözülmesi maksadıyla tüketici hakem heyeti başvuru yolu açılmış ve bu heyetlerin kurulması kararlaştırılmıştır. Tüketici Mahkemelerinden farklı olarak hakem heyetleri, belirli parasal sınırların altındaki uyuşmazlıkların doğrudan ve çok daha hızlı şekilde çözülmesini amaç edinir.

Tüketicinin haklarının korunması ve uzun mahkeme süreçlerinden çekinen bireylerin adalete daha hızlı şekilde erişebilmelerini amaç edinen hakem heyetleri, illerde ticaret il müdürlerinin başkanlığında, ilçelerde ise kaymakam ya da onların görevlendireceği bir memurun başkanlığında uyuşmazlıkların çözümü için çalışır. Heyetin başkan dışındaki üyeleri barolardan, belediyelerden ve ticaret ile esnaf örgütlerinden belirlenecek kişilerden oluşturulur. 

Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Şartları

Tüketicinin Korunması Hakkında KanunUN hakem heyetlerini düzenleyen ikinci kısmında yer alan 68. maddesi, tüketici hakem heyetine başvuru hususunu düzenlemektedir. İlgili madde ‘’Tarafların İcra ve İflas Kanunundaki hakları saklı kalmak kaydıyla; değeri otuz bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Tüketici hakem heyetleri kendilerine yapılan başvuruları gereğini yapmak üzere kabul etmek zorundadır…’’ şeklindeki düzenleme ile hakem heyetine başvurunun alt sınırını ve heyetin her başvuruyu kabul etme zorunluluğunu düzenler. 2025 yılı için güncel başvuru üst sınırı 149.000,00 TL olarak belirlenmiş olup bu sınırın üstünde kalan uyuşmazlıklar için görevli hukuk mahkemelerinde dava açılması gerekir. 

Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Usulü

Tüketicinin tarafı olduğu ve her yıl güncellenen parasal sınırın altında olan uyuşmazlıkların çözümü için tüketici hakem heyetlerine başvurulur. Tüketici hakem heyeti başvuru dilekçesi her başvurunun olmazsa olmazı olarak mecburi bir usuli varlıktır. Bu dilekçe, birey tarafından elektronik ortamda yazılarak gönderilebileceği gibi posta yoluyla da gönderilebilir.

Dilekçe içeriğinde uyuşmazlık açıklanmalı ve buna ilişkin vakıa ile deliller gösterilmelidir. Başvuru şahsen veya bir vekil vasıtası ile vekaleten yapılabilir. Ancak başvuru usulü yazılı olmayı zaruri kılar. Bunun sebebi ise tüketici hakem heyetinin mahkemelerden farklı olarak duruşmasız bir şekilde yazılı belgeleri içeren dosya üzerinden karar vermesidir. 

Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Dilekçesi

Tüketici hakem heyetine başvuru yapılırken hazırlanacak dilekçe, özenli bir şekilde yazılmalı ve olaya ilişkin her türlü bilgiyi sade şekilde içermelidir. Uzun ve kalabalık yaratan anlatımlardan, öznel düşüncelerden, karşı tarafa yapılan yakıştırmalardan uzak durulmalıdır. Tüketici hakem heyeti dilekçe örneği aşağıda verilmiştir: 

…… TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ BAŞKANLIĞI’NA

BAŞVURAN: (İSİM, SOYİSİM, TC KİMLİK NUMARASI, AÇIK ADRES BİLGİLERİ)

VEKİLİ: (VARSA AVUKATINIZIN BİLGİLERİ)

KARŞI TARAF: (MAĞDURİYETE KONU İŞLEMİN KARŞI TARAFINA İLİŞKİN BİLGİLER)

KONU: (BAŞVURUNUN KONUSUNA İLİŞKİN KISA BİR BİLGİ)

AÇIKLAMALAR:

1 – OLAYIN KAYNAĞINA İLİŞKİN KISA AÇIKLAMALAR VE OLAY ÖRGÜSÜNÜN KURULMASI,

2 – OLAYIN DELİLLERLE DESTEKLENMESİ, HUKUKİ AÇIKLAMANIN YAPILMASI VE TALEBİN İLETİLMESİ. 

NETİCE – İ TALEP : TALEBİN SON KEZ İLETİLMESİ.

Yetkili Tüketici Hakem Heyeti

Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda dikkat edilmesi gereken hususların başında yetkili hakem heyetinin tespit edilmesi gelir. Öncelikle belirtmek gerekir ki yetkili tüketici hakem heyeti, tüketici işleminin yapıldığı yerdeki ya da tüketicinin yaşadığı yerdeki hakem heyetidir.

Örneğin Bursa’da yaşayan bir kişinin İstanbul’da gerçekleştirdiği tüketici eyleminden dolayı hem İstanbul hem de Bursa tüketici hakem heyetlerine başvuruda bulunulabilir. Bu hususta önemle belirtmek gerekir ki yetkili hakem heyeti il sınırları içerisinde İl Tüketici Hakem Heyetleri, ilçe sınırları içerisinde ise İlçe Tüketici Hakem Heyetleri yetkilidir. 

Tüketici Hakem Heyetinin Başvurusu ve İncelenmesi

Tüketici hakem heyetine başvuru şartları yerine getirilmiş ve usulünce başvuru yapılmış ise hakem heyeti tarafından dosya üzerinde şikayet edilen tarafa savunma için süre verilir. Süre içerisinde karşı tarafın savunmalarının dosyaya sunulması beklenir, son işlem olarak ise dosya üzerinden inceleme yapılarak karar açıklanır. Hakem heyetinin inceleyeceği başvuru şartları şu şekilde incelenir:

Başvuruya konu işlemin bir tüketici işlemi olması: Hakem heyetleri, adından da anlaşıldığı üzere tüketiciyi ilgilendiren sorunların çözümü için görev yapar. Burada tüketicinin ve tüketici işleminin ne olduğu dikkatli şekilde belirlenmelidir. Tüketici işlemi, bir kişinin ticari veya işiyle ilgili olmayan, yaşamsal faaliyetleri için gerçekleştirdiği, kar amacı gütmeyen eylemlere denir. Tüketici bakımından gerçekleşecek işlemin açık bir şekilde tüketime yönelik olması gerekir. 

Parasal sınırın altında kalan uyuşmazlıklardan olması: Başvuru konusu edilecek uyuşmazlık, her yıl belirlenen farklı parasal bir sınıra bağlıdır. Bu sınırın üstünde kalan uyuşmazlıklar hakkında hakem heyetleri karar veremez, yalnızca tüketici mahkemeleri nezdinde açılacak davalara konu edilebilir. 2025 yılı için dikkat edilecek parasal üst sınır 149.000,00 TL olarak belirlenmiştir.

Tüketici Hakem Heyeti Ne Kadar Sürede Karar Verir

Tüketici hakem heyetine başvuru süresi somut olaya göre değişkenlik gösterir. Hakem heyeti aldığı başvuruları 6 aylık bir süre içerisinde karara bağlar. Bu sürenin içerisinde gerekli tebligatın yapılması, karşı tarafın 30 günlük savunma süresinin başlaması, dosyanın incelenmesi ve diğer iş yükünün de göz önüne alınması mevcuttur. Tüketici mahkemesi başvuru evrakları ile benzer şekilde görülmesi gereken hakem heyeti başvurusunda fiş, fatura, fotoğraf, makbuz, dekont, tutanak vb. her türlü yazılı delilin başvuruya eklenmesi mümkündür.

Tüketici Hakem Heyeti Kararına İtiraz

Tüketici hakem heyetinin verdiği kararlara karşı itiraz edilmesi mümkündür. Başvurunun tarafları, hakem heyetinin kararının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 günlük süre içerisinde ilgili heyetin bulunduğu yerdeki Tüketici Mahkemeleri nezdinde yapacakları başvuru ile karara itirazlarını iletebilirler. Yapılacak itiraz, mahkemenin aksi yönde vereceği tedbir kararının bulunmadığı hallerde icraya engel değildir.

Tüketici mahkemesinin itiraz incelemesi sonucu vereceği karar kesindir. Tüketicinin mağdur edilmesinin önüne geçmek adına yapılan bu düzenlemeler, doğru şekilde kullanılması halinde hak mağduriyetlerini hızlı şekilde gidermenin en önemli yoludur. Siz de Sinan Eroğlu Hukuk ve Danışmanlık Ofisi’nden bu hususta daha detaylı bilgi almak ve başvuru yapmak için hizmet alabilirsiniz.